A. Bible omdan dawmlai
Semtirnak ( Genesis ) pin Thuphuan ( Revelation ) tian heh a dot dot in nangnak si ngawl si.
OT sungpin masaber ngannak heh = Suahlannak 15 le Job
OT sungpin dawtaber ngannak heh = Sansiarnak ( BC 540-520 )
NT singpin ngan masaber laikuat = Kalati ( AD 49 ) Thessalonian si tu in umtu khen om
NT sungpin dawtaber
om
Gospel sungpin masaber = Mark ( AD 65 )
OT ( 39 ) dawtaber nem kum = 400 BC
NT ( 27 ) dawtaber nem kum = AD 363 Laodicea Council & 397 Carthage Council
B. AD 1450 ma in Savun vum ah kut thaw ngan per per nak si.
Hebrew awn in kut thawngannak dawtaber heh AD 900-1,000 lun in ngan nak si. KJV let nak ah mang nak si. 1947-52 lun in Tipi Thi ( Dead Sea ) kiang Qumran lungkhaw suangah Dead Sea Scroll ( Genesis - Malachi ) tian ngan nak tawk. BC 150 lai a ngan nak si. BC ( 70 ) lai a lei sungah
phum nak khen si si. Heita lei sungah pum ti le khaw lanlai ral do phang Bible pai tu ngawl in
phum nak si tu in um nak si.
C. Awn dang dang in Bible let
AD 200 in Bible let nak pan. Jerome in AD ( 384 ) ah Hebrew pin Latin ah let. AD 600 in 1460
tian RC Siangbawi te lek in Bible sung thu rel thei, zirh thei nung si. Mipi in Bible mah ni deih bang
siar thei ngawl si. Ti mi lai Bible heh a upat ze ta Bible let khen siang ngawl, a let te heh leivum ah
mi sual ber ah ruat nak nei si. Pop John 23rd nak in(1962 )in mah ni awn ten Bible let thei nak
thusuah si.King James Version mirang awn let nak heh a masaber bible let nak si ti heh man
ngawl ( sual ) si. KJV ma in TydaleBible ( NT, 1526 ), Coverdale Bible ( OT&NT 1535 ), Thomas
Matthew Bible ( 1537 ), The Great Bible ( 1538 ), Bishop Bible ( 1568 ) te om ala si. KJV heh
( 1611 ) ah suak nak bible si. KJV in tua kei nei nak bible uk 66 si ngawl a dang Apocrypha
ti nak uk ( 14 ) bet in uk ( 80 ) um si. Kum 240 sung uk 80 in hawh pi atsia 1885 phangbek uk
14 lon/vor leh si.
D. Bible khawtin mual nei sim?1. Kham thei nung ngawl
2. Bible in lian nak suak tear
3. Bible lainah koh no in khen mual nei
4. Bible a do tu te nen ah Pathian in a mah ni la la mang
5. Bible heh kei nun nak tuh sang si
6. Bible in kei um nak thazang kol tear tu si
7. Bible in minung kei nun nak theng tear tu si
E. Rel tuh om ngawl ti nak Bible um ngawlKJV a sual ngawl, a dikber ti nak heh si ber lawt ngawl si.
1. Suah 20 thukam 10 sung a " Nupa sual puah mah" ti nak ah KJV in " Nupasual puah aw "
tin ngan
2. Matt. 26: 36 ah " Jesuh Gethsemane dum ah hawh" ti nak ah KJV in " Judas Gethsemane
dum ah" tin ngan
3. Matt. 20: 1-16 sung a " Sabit dum na per tu santehnak ah " KJV in " Sabit thuur na per tu"
tin ngan William Kilburne in " KJV heh a pan ( 1611 ) pinpan ( 1659 ) tian a remleh nak
20,000 om ti in rel si. Pathian awnkam a si bangpah in " lai tsang " sual pelh si khen " a thu "
ah Huhham ( Mual ) nei tak in Pathian in mang ti mu thei si ung.
Von Rad ( OT Thelogian ) in
1. Arti ka duh, Banla ka duh kei ti sipelh a hawng thaw kei eitih dah ngawl bang in Bible khen
arti hawng bang a si Judah nunphung in khuh si. A hawng a si Judah nunphung vor in a sung
a lek ei tuh si.
2. Nausen ti bual phang nau na som na sa ze le khaw khen nau tibual nak ti lak ah a nau khen
vor ngah tu khen lau nung ngai si.
No comments:
Post a Comment