Nupang le Damnak (Part 2)

1. Maiphiah ngawl zau

                           Nupang te tsa mai heh a thupiber lam si'n mai ngek thei nak tuh tsa a tangka khen 3 ah khen khat mang veng si. Tu san heh tumalai abang sileh ngawlla in mai noih tuh a phunphun mang teen ongla si si. Kawl ram heh hun pa 3 (tsuur,khaal le khawsik) om atsia tsimi hun pa 3 a theng bangin kei mai, kei taksa khen theng deve si. Mi tamsawn in maiphiah nak a pha mang zo teen ngawl si sing. Sappia thaw mai kei phiah thualthual nak heh a ngaingai ti lekhaw thiang vet ngawl si. Mainoih hem heh taksa belh thei nak tuh le a zawng mawi thei nak tuh ah Cream rawi tei nak si. Tsimi mi make-up kei mang phang kei mai tsksa vun ah belh pek in phatak no in maiphiah ngawl lekhaw pai zo ngawl si. Tangka nei te'n tsimi a bal pai thei nak tuh ah Cleansing Cream le Moisture lotion te mang si. A mang dan heh mai ah noih masa atsia minute 5 lun kuttung thaw nawi (massage) tselh phang pat nemno thaw hu leh nak si. Kei vun kaw sunga a bal te suak tiar atsia tsimi a bal kheh pat in rawt berh leh si.
                             Man tampi man thilri kei mang zo ngawl pelhta a si khen etphet no ah mai kei phiah a si lekhaw a bal a veksen a pai zo ngawl pelhta a si khen maise nak pin tampi kham sak si. Make-up oih tsimi maiphiah ngawl pi in kei zaupi,eihmu pi si lekhaw mai taksa ei sak bek ah zo ngawl huih lak pin a leng zeem te taksa sungah lut atsia vun cencer tian ngah thei si. Tsimi a si ta zan zau tu phang maiphiah tu thazawng in zau popo mahnen.

2. Ti in ralring

                 Ti heh minung te nunnak si pelh napikhaw nupang ten ti in ralring min tuh om si. Ralring kul tiphang thi thei tinak si ngawl si. Taksa mawi, taksa momthut thei nak tuh tselh ngawlin inn tuh sawn si. Ruangrai mawi na deih lekhaw ti in pha ngawl hun om si. Tsimi hun heh laiei thah ti in le laiei tselh tang ti in kheh si si. Tsimi hun pa 2 ah ti tampi na in a si lekhaw na taksa thau tu atsia a ruangrai mawinak pai tu si. Laiei tselh miute 10 zawh ah in leh theihnung ongla si. Kei laimi te ruangrai mawi ngawl a tam aheh dan nei lem ngawl ah ti in veng ta si ti asin sual lem tu ngawl si. Ram dang ruangrai maw nupang te laiei phang ti in ngawl tamsawn si. Ani te hawhpi dan heh a vum lama hun pa 2 ah ti in ngawl, zing lam lai ur ei atsia sim lai dawmno ei in ti tampi in tu tiheh si si. Taksa sungah a sii daat dawm tsia taksa vun mom tiar si. Nungpang te tsa bek si ngawl Mipa te tsa khen si si.

# Phadei tsate damnak tsa thu khamkhat no rel aw ti asin ah,"Ti tampi in un" titu sing. Heitasim tiphang kei kal natnak thaw khawla tiar ta si.

Ka rual kal nat nei pa in tihen ka rel awng si," Pathian in ka kal nat a dam tiar leh asin tselh ngawlin ti in tu sing" ti si.

Nupang le Damnak (Part 1)

1. A rit Bag phur

               Khawpi sung khangno tamsawn in pulam ah a vak phang Bag pai teen si. Mipa te thaw a bangdun ngawl nak heh anih te'n a kohno mur sensii, make-up,limlang te pinpan keng veng si.  Malaysia TV7 sung Bella program sunga ka mu nak pakhat heh Shopping vek nupang te Bag keng nak te pakhat zawh pakhat in tuai a teh phang 15kg kiangkap ruakruak si. A mahnin khen tizah Kg kim tu a um ban ten ngawl ta si mak ti teen si. Tsimi ta pulam reipi ha/pai kul tu a si lekhaw a si theihtawk in a dawm theiber thun in. Tsillem na suak tu lekhaw vang poi ngawl si. Big rit ha rei phang ko taksa in tuar ngawl si. Theih beih nak ah tsa nei Nu tea heita ko ah thiise a nei. Nau a put ta kheh si si.

2. Kawngdam (kezep) sang bun

              Kawngdam sang bun heh a mawi ngaingai ti teen tu um sing. A tsuangtung in nupang ten puai a om phang bun atsia mipi maiah mai ngal nak ngah ti'n bun teen si. Mawi ngaingai pelh atsia a dawl lamah a pha ngawl nak om si. Kawngdam sang leita ngawl a khawthu thek te vang poi ngawl si. Kawngdam sang bun phangin thei tuh nak pakhat a om heh taksa 50kg (zaraan) pi aheh ruh tawng sul, tongdun tangtang a si kawngpek kohno pa 2 vumah a ding thei heh kumnung taktak ongla si. Tsimi a rit 50kg a heh khawleido in 20% lun phur atsia 80% heh khawngpek phur tiar aheh kawngpek in a rei tuar zo ol maw? Tsimi bek silai ngawl kawngzung pa 5 te kheh lom pek in a kaw kohno sungah thunpek phang kawng zung ruh ten a rei tuar zo ol maw ti heh tutu in khen ruat thei tu um sing. Ma kawngpek khen maisong nom ngawl in midang te eng menah kei thun pek a si lekhaw a masaber heh kawngdam (kezep) a rei awh tu ngawl atsia a pa 2 ah vun se tiar si. a pa 3 nak ah kawng ruh te natnak pe in ruh canser tian ngah thei si. Mawi ot men ah mah thaw kaih ngawl kawngdam sang leita bun aheh kawng ruh bek zo ngawl du khatu ang nak el ruh tian na thei lai si.

Damnak tsa Awn mannei te pawl

1. Lai ei ngawl nak manin nunnak bo (thi) thei ngawl si.
    Zaltaak ngawl ah lai tampi ei heh nunnak bo thei si. (Russia)

2. Zaltaak ngawl lai tampi ei ah a thi mipum heh
    Raldo nak min ah vang kut thaw a thi tah tam sawn si. (French)

3. Mang thiam lekhaw sii, mang thiam ngawl lekhaw thihnak. (Myanmar)

4. Tii lei kul nak (tii har nak) mun ah inn sa mahnen. (Spain)

5. Zan laitum zawh tian zau (eihmu) lai ngawl lekhaw reipi
     nung leh tu ngawlla ti thei in. (English)

6. Eih le in heh Sii Bawi mang nak vang tah in na damnak tsa tuh
    nangmah a bawm thei sawn lam thei in. (Spain)

7. Mai lam na nunnak tsa Zawhngeu bangin laiei la
    Tselh phang Uitso bangin tii in in. (German)

8. Dam reng na ot lekhaw na ruangpum khen salum no in koih la
    Lai dawm ei in. (English)

9. Lai dawm ei heh Nat thaw khawla dun tiar si. (Arab)

10. Lai pakaan khat vum ah a pu na ei ngawl lekhaw Sii Bawi
       kul ngawl si. (English)

11. Eih le in heh a pakhat nak Sii si. (Italy)

12. Tuni ah zaltaak ngawl lai tampi na ei lekhaw
       Thai zing phang mithi ruang ah tang thei si. (German)

13. Siim lai na ei tselh lekhaw tsawlom in.
      Siim lai na ei tselh phang peng khat duk lamvak nak nei in. (Latin)

14. Na kawng te hul tiar la na ngawng kheh salum tiar in. (Italy)

15. Natnak koihno na kham thei heh Natnak lianpi na dam tiar tah
       Pha sawn si. ( Spain)

16. A phaber tii heh a zawng(color), a rim(smell) le heimah rawi
       nak nei ngawl Tii kheh si. (Spain)

17. Dam reng na ot lekhaw kum upa te bang thinlung, ruatnak
       bang neI in. (Spain)

18. Khasuat in Natnak hin 7 kham thei si. (German)

19. Khasuat le tiisa in natnak hin kim kham thei si. (German)

20. Lai dawm ei nak heh san sang nak si. (Scott)

21. A luang reng tii in minung te ral ngawl si.
      A luang ngawl a ding reng tii in minung te Harsanak pe si. (Spain)

22. Khawma no eihmu atsia khawma no in a tho te heh mi dam te
       si'n mitsim te ti'n khen ko theihnung si. (America)

Ref: Doctor Tin Swe Documment

Luak se tiartu (10)

1. ZingLai ei ngawl
        Zinglai a hun maan no in lai kei ei ngawl phang kei luak tsa poi ngai si. Zinglai ei ngawl nak manin kei tha dawm atsia kei tha tsei veng bek ah zo ngawl luu khen awi tiar thei si.

2. Lai si ngawl ta tampi ei
         Meh ur phang pum keh dawn tian le ngawng lengtu tian lai zaaltaak ngawl ei khen heh luak se tiar thei si.

3. Zaa hawp
          Zaa hawp phang kei luak a se bekah zo ngawl Nat tampi ngah thei si.

4. Thiangrim ngawl nak ah om
          Thiangrim ngawl nak ah om tinak heh kiangkap ah borh uih duut ngah reng veng, inn sungah huih thiang ngah ngawl khum nak le Tsimi huih thiang ngah ngawl sungah laiei heh luak tsa pha ngawl ngaingai si ti si.

5. A luum tampi ei/in
          Tsiini daat tampi a peh thil luum tampi in/ei lekhaw khen luak se tiar thei si.

6. Eihmu kham ngawl
           Kei eihmu hun a dawm phangin kei luak te tsa tsawl hun reipi nei ngah deve ngawl si. Luak te naper tsawl hun a neih talam heh minung te kei eihmu hun heh si si. Eihmu kham ngawl phang kei ngang lo in kei om veng aheh kei luak a thiang ngawl ta si'n tampi luak se tiar thei si.

7. Eihmu phang puan thaw mai khuh
            Kei eihmu phang puan thaw si maw luukham thaw mai kei khuh heh kei haihawh nak lampi a kham sak ta kei luak tsa pha ngawl si.

8. Thin buai thah naper
           Thin buai thah kei naper phang kei luak in ni danga a naper tah nase sawn in per si. Tsimita thin buai thahin na kei per a si lekhaw kei luak in tuar zo tu ngawl si.

9. Thuruat dawm
           Kei luak in thuruat tam a si lekhaw kei ruatnak te khen sang lelei tu si. Kei luak in thu a ruat ngawl a si lekhaw heimah mang taak ngawl luak ah tang tu si. Thuruat dawm phang kei luak khen se peper deve si.

10. Awn dawm
            Luak sungah khom/khem nak tsimnak le theinak te heh awnkam in suak veng si ti si. Awn dawm khen heh luak tsa pha ngawl si ti si.

Reff: Sweyin fb wall

Ni Daat ( Vitamin D )

              Naupai te thawnthawng ah Pathian pe nak nau ta sii pha pakhat heh Ni daat si. Naupai lai ni daat kham te heh nau a suak phang nau taksa (ramkhal) pha tiar si ti Doctor ten rel si. Kei theisaak bangin Ni daat sungah Vitamin D kim ngai in om si. Tsimi ta naupai lai ni daat ngahtu le ni daat dasam nu te nau nei phang taksa lam dangdun lam heh nau 678 saan tselh zawh ah Endocrine sii lam mithiam ten phuang si.
              Ni daat dasam te heh naupang lai bek si ngawl in uhaam zawh tian ah taksa lam dasamnak nei thei lai si ti si. (Uhaam zawh ni daat dasam lekhaw taksa aire ( Atawa ) ngah thei, A ngah ten nidaang awi leh ten veng si.) Naupang kum a si nungsang taksa lam theng nak nei ongla si. Tsimi taksa theng nak tuh ah Vitamin D heh a nu naupai lai a ni daat in tampi bawm si ti si. Zung khaan sungah naper, ni daat thaw khawladun nu ten Vitamin sii ei kul si. Sii lei zo ngawl ten Pathian thawnthong ah pe nak Vitamin lei nak te tah phasawn ni daat om si.

# Ni daat heh zingma ni suah pinpan zing nazi 8 tian Ni heh minung te ta Vitamin si.

# Zing lam nazi 8 pin sun nazi 3 tian ah Ni heh minung te Vitamin pe malam sangah Natnak pe si.

# Zing lam nazi 8 pin sun nazi 3 tian ah Ni heh UV ti in ko atsia minung te taksa vun siatsuah thei si, (Vun Cencer)

# Ni daat  mang thiam te ta Damanak si'n Mang thiam ngawl te ta Natnak si.

Ref: P.Journal / Translate

TSUU phatnak

       Tsuu heh tsarah kolhsen ten khen nei theinung thil si'n a phatnak
kei thei ngawl nak manin heimah heisiar khaveng ngawl si sing. A lum
a si taaktawh tutu a duh nak khen si si. A phatnak te pawl ....

1. Kalnat neite tsa pha si.

2. Malaria nat neite tsa nemtuam tiar si.

3. Nuphang khul cancer nat kham sak si.

4. Tsuu tawp nak manin Haa kho tiar si.

5. Kei taksa sunga thau kiam tiar si.

6. Kuttin par neite tsa kuttin par pai tiar thei si.

7. Kei taksa num tiar si.

8. Taksa vun vuai tu pin khamsak si.

9. Zunlum nat khen khamsak si.

Ref:Yoyalay Health

Naupai te ei/in tuh ngawl te pawl

1. Kawlpaw khul a hel
    Kawlpaw khul sungnak lai ngawl a hel thaw puah nak Dingchen, Dingkhe te pawl naupai nu ten ei pha ngawl si. Tsimi te sungah E.coli le Listeria peh si. Kawlpaw khul in tu phang a so tian ( min ) sung tselh zawh phang bek in tuh si.

2. Susi
     Susi heh Japan te lai mingthang hin khat si si. Sunsi heh rawinak a phunphun om atsia a tamsawn heh sa hel thaw tsuunkop nak si. A mang tamber nak sa heh ngasa hel le Kaikuang hel kheh si si. Tsimi ngasa hel le Kaikung hel heh naupai ten ei phang Batteria le nathik ngah thei si. Sa eitu phang a min tian sung in ei pha si.

3. Sea Food
     Sea Food heh tipi (pinle) sunga om Darkawng, Nga biangling, Nga maan tite pawl heh Vibrio nathik a peh ta naupai ten ei pha ngawl si. Dawr ah laiei sikhen Bazaar ah meh kei lei phang naupai te ralring tuh a thupi ngaingai pakhat si.

4. Mahni kut rori thaw puahnak thingrah tii
     Mahni rori in a bul rori a thingrah thawi in a tii heh naupai laitum ten in ngawl asin phaber si. A sit rori chemical daat peh ngawl sipelh a sungah E.coli a peh pahpah ta in tuh si ngawl si. A sithei a si lekhaw dawr ah naupai te in tuh zuar nak tampi om si. Tsimi lei in in a si lekhaw nau luak, ruh pha tiar atsia nat khen kham sak si.

Copy from My Health

Heita Nauseen te a Kap

1. A rikaam ta
    Pum sung pin suak tang nauseen te heh tu le tu rikaam veng si. A rikaam phang khul zei in om atsia khul pe vut ngawl lekhaw thinraw in kap si. Heita nau a kap ti lam thei in khul pe nawmnawm kul si.

2. Pum huih khang ta
    Nauseen te khul a in tselh lekhaw huih a  kai theinak tuhin a zang pin damno beng/tuum kul si. Sung huih tam le Lairial phatak ngawl lekhaw khen nauseen te kap thei si.

3. Om dan nuam ngawl ta
     A zundam Dryper ( nau doppah ) ah zun le ek tampi a om phang om dan nuam ngawl in kap thei si.

4. A tawl ta
     Nauseen te a tawl phang ngeu in kap thei si. Tsimita Nauseen te heh eihmu kham tiar kul si. Nauseen in ni khat ah dawmber nazi 16 sung eihmu kul si.

5. Pomnak deih ta
    Zan zau si khen sun ah si khen amahni ruak zam le khaw om har in nu le pa pomnak a deih ta kap veng si. Zan eihmu phang puansilh kha ngawl lekhaw khen kap thei si.

6. Phe ot ta
     Nauseen kap phang inn sungah vak thah ah tawi phang le a awinak thaw awi phang nim veng si. A taksa kha/kham ta taksa phe ot si.

7. Omhar ta
     Amahni ruak zam phang omhar in kap thei si. A za veng nak Nu aw, a tong veng nak Nu taksa a tong a za heh amahni tsa tha pakhat si.  Nau kap phang a taksa damno in met sak la a zang khen damno beng veng in.

8. Khawsa ta
    Khawsa leita le khawsik leita phang nauseen te om dan nuam ngawlin kap thei si. A khawsa lekhaw angki pader no sil tiarla khawsik lekhaw angki salum sil tiar in.

9. Thinphu ta
     Kiangkap pin ringpi au, suat vumah thil tear tiar, awn ring tibang phang thinphu lau in kap thei si. A si thei lekhaw a dap minah om theitu zuam in.

10. Rikaam ta
       Nauseen te heh Nu khul in tseihthah lam in khen pumna kap thei si. Nauseen in la 6 sung a Nu khul bek in kul si. Nauseen khulin nei Nu in a laiei phang huih tam thei ( Pee, phiang, Beli tibang te....) le Kawlthing te pawl ei ngawl heh phaber si.

Awnlettu: Nawn Thang
Ref: Cancer &Health

Sii Ei/In Phang

1. Sii lam thiam te nenah dong in
   A heita me sii ka ei/in.... Khawtin ei/in tuh? Hei hun ah ei/in tu? Sii e khawtin keem asin phaber tu? Me sii ei/in ngawl lekhaw hei tang tu? tite pawl sii na ei/in ma Siibawi te dong masa in. Amahni na dong theih laiah zak po ngawlin theikulnak te theiotnak te phatak no in dong kul si. Doctor te thudong tu maisong mahnen zak mahnen....A relnak bangin laibu sungah ngankhum in.
 
2. Nat le Sii
   Siibawi pa ei/in tiar nak sii te heh a nenah na muh nak natnak tsa bek in ei/in in. Nat dang pakhat pkhat na nei kha phang Siibawi te penak sii na ei/in veng nak kheh mang mahnen. Natnak le Sii heh kaihdun kul si. A dang Natnak na nei lekhaw Siibawi te nenah hawh la muh in.
 
3. Sii rawidunn ei/in mahnen
   Midang ten tsimi na lekhaw tsimi sii ei/in ti'n a rel phang um in ei/in khapo mahnen. Nangnmah khen midang dam ngawl te tibang ton rel mahnen. Sii dawr pin a umnak sii a phunphun a rawisak nak sii khen ei/in mahnen. Na dam tsiang lai ngawl a si lekhaw Siibawi nenah hawh la na si daan rel in. Nidang sii rawinak ei/in dam om tupelh napikhaw pakhat le pakhat dam ngawl dan bangdun tu ngawl si.
 
4. Nangma thu in Sii ei/in mahnen
   Dam perper phang ma thu in sii a veksen ei nap ngawl, a zahlam bek ei a si ngawl lekhaw dam tuang ngawl nat roh dohdoh phang vei 2 ei/in tuh la vei khat in ei/in tibang puah mahnen.Na nemtuam tuang ngawl a si lekhaw Siibawi te nenah hawh la na natnak phatak no in rel la dong in.Siibawi te heh na natnak vumah hei sii ei/in tu theithei nak tuhin kum tampi a zirtu te si.
 
5. Laibu sung ngan in
   Na ei/in nak sii thaw pehpardun heem laibu sungah phatak no in ngankhum in. Siibawi pa nenah na theikulnak, na theiotnak te phatak no in dong la ngan in. Natnak thaw a kaihdun ngawl sii, Rawidun in ei/in pha ngawl sii le laiei dan tuh te pawl khen theihdiknak puah in. Na theitsiang ngawl nak a om phang laibu paan leh in sii ei/in in.
 
6. Zuu thaw ei/in mahnen
   Sii rekkhat te heh zuu thaw ei/in phang rohsawn thei khen om si. Tsimi ta Sii na ei/in phang zuu in himhim mahnen.
 
7. Sii ei/in tselh phang Mawtaw mawng
   Sii rekkhat te heh ei/in tselh pahng eihmu suak thei si. Mi rekkhat te si lekhaw ei/in nak sii thaw a kaihdun ngawl ta awk, lungmit tibang khen om si. Tsimi ta Sii ei/in tselh phang Mawtaw muang ngah le ngah ngawl khen Siibawi te dong kul si.
 
8. Laiei ma Sii ei/in
   Laiei ma sii ei/in tu'n Siibawi ten a tiar a si lekhaw na laiei ma nazi khuai sam in ei/in in. Laiei ma a ti tavangpoh ah minute pa 2 sam ah ei tuh si ngawl lam thei rengreng in. Heitasim tiphang Sii rekkhat te heh lai kei ei phang Lai sungah a sii tha pai atsia a neper tuhzah perzo leh ngawlla in a om thei ta si.
 
9. Laiei tselh phang Sii ei/in
   Siibawi ten laiei tselh phang sii a tiar a si lekhaw laiei tselh minute 5-10 laklawh ah ei/in kul si. Heitasim tiphang na laiei tselh na pum nuam ngawl nak te nemtuam theinak tuh na bawm tu si.
 
10. Sii bo tian ei/in in
    Mi rek khat te sii ei atsia dam doh, nemtuam doh phang mahni thu in sii ei/in tawl veng si. Tsimi bang Siibawi te ei tiarnak a veksen bo lai ngawl ah tawl heh a launung ngaingai pakhat si. Heitasim tiphang taksa sunga nat jeem (virus) te thi ongla pelh napikhaw thi a veksen thi zo lai ngawl si. A thi lai ngawl jeem te khang leh atsia sii tha in khen neh zongawl tuh tianin kol leh thei si. Tsimita na taksa sunga jeem veksen thi theinak tuhin Siibawi te pe nak a veksen ei/in in.
 
11. Vitamin ei/in phang
    Vitamin ei/in tu si lekhaw zinglam laiei tselh phang ei/in pha si. Pum sungah lai heimah a om ngawl lekhaw vitamin ei/in himhim mahnen.Heitasim tiphang na pum sungah lai om ngawl pi na ei/in phang na zun ah awnthong in a thsuak tei leh veng ta si.

Awnlettu     : Nawn Thang ( tazakung )

Copy from : hnaingyintnway

Mit tha phanak tuh

1. Ngasa tampi ei in
     Ngasa ah kei mit sung mittii ro tuh ngawl in khaam saktu omega3-fatty acid peh si. Ngasa duh ngawl ten Nga-pi-thau ei theihnung si.

2. Tiibual phang tii sung bunnak mit limlang mang in
     Inn ah tiibual si ngawl tii thukpi sungah tiilauh in tiibual ten tii sung paannak mit limlang mang heh phaber si. Tii sunga Calorine daat te mit sung lut tuh ngawl in khaam sak si. Inn satu le tset puah te khen mit limlang mang pha si. Ralring ngawl pi mit sungah pakhat khat a lut phang Cornea ti'n konak mittang pil siatsuah thei si.

3. Khasuat mang in
    Meh sung khasuat at phang mittii suak veng heh keimit tsa pha si. Khasuat in kei mitpil kalen sak si.

4. Na mit tangkheen ah Aircon koih mahnen
    Mawtaw kei to phang aircon koih dan thiam kul si. Aircon kheh na mit tangkheen ah ngahtuh in  na koih a si lekhaw keinmit sunga kei mitti te tiikhu bangin duuk tu si. Mittii om ngawl si lekhaw kei mitpil tsa pha ngawl si. Tsimita motor kei mawng/to lekhaw Aircon khen kei mai ngah tuh ngawlin kawng lamah koih kul si.

5. Ni khaam nak mit limlang mang in
    Inn pulam kei suak phang Ni khaam mit limlang mang in. Mit limlang na mang a si lekhaw na mit ta Nisa khaam sak bek si ngawl huihra khen kham sak si. Nisa le huihra in khen na mittii ro tiar thei si.

6. Ahel ei in
    Sim lai na ei phang a minsaak si ngawl in ahel ah ei theih te pawl ei in. Mit tsa Vitamin A peh si.

7. Mit kawnvel thiang tiar in
    A tuangtsung in nupa te zan zau tu phang sun ah langal nak make up te thiangtiarnak nei in. Make up ten na mittang malim tiar theisi.

8. Maihu nak puan thiang mang in.
    Midang te mangsaak si ngawl lekhaw midang te mang daang nak maihu nak puan mang mahnen. Conjunct  virus natse na mit baak tu si.

9. Laipaan ten second 30 sung tawl tu
    Tawngkai ten lai kei paan phang minute 30 kaang ah laibu khup in second 30 lun sung khaw dang paan pha si.

10. A al ei kiam in
      Lai kei ei ah si maw, thil pakhat khat kei ei phang a al tampi rawi in kei ei a si lekhaw kei mit thim beih tu si ti si. Tsimita Tsii ei ralring kul si sing.
   

Taan-Pha-Za le Tisa

        Me Taan-pha-za ti heh palang sungah thunnak sursaak si ngawl in a bul pin thawi tselhtaang nak a vuai lai ngawl Taan-pha-za pum kheh si. Taan-pha-za ti heh mi rekkhat ten tikhal (ice) thaw a puah tamber si. Sun nisa lak kei vak phang Taan-pha-za le tikhal thaw rawi nak in phang tawldam ruangruang theilam tutu in khen thei teen si sing. Tsin tikhal ti thaw Taan-pha-za in tah tisa thaw in heh phasawn tuang lai si ti si. Taan-pha-za ti le tisa thaw rawidun in a phatnak te pawl

1. Pumpi lairial nak tsa bawm si.
2. Taksa sungah nat lut tu pin kham saktu kei ta pha tiar si.
3. Kei vun te PH level sitheinak tuh rem sak si. (vun mawi tiar)
4. Kei taksa thiang tiar si.
5. Ruangpi zang tiar si.
6. Meima dam beih tiar si
7. Tha tho tiar si.
8. Kei haihawhnak lampi thiang tiar si.
9. Tui-phyo-uh te tidaat pe sak si.
10. Mithau te tsa rom theinak tuh bawm si.
11. Luak thiang tiar si.
12. Thisen khang nak pin kham sak si.
a dang tanpi om lai si.....

Haana tuh ngawl in kalen daan

1. Lai ei tselh natsang ti thaw na kam doh in. Na kam sunga a om a pawng te pawl thiang tiar si.

2. Titsop na in phang na haa a uur lekhaw Haa doctor nenah hawh in a rang thei ber in na haa belh (Pha) in.

3. Na haa doh phang phatak no in avum le anuai rawt in. Na haa vumlam le nuailam kheh minute 3 sung rawt la ti thaw doh ngawl in dawmlai ngak rih in. Tselhphang veikhat rawt leh la na haa sungah a om a baal te thiang tu si.

4. Na haa na doh phang na haani thisen a suak lekhaw Haa Sikhaan ah hawh in. Na haani ah lung a om ta si.

5. Lai na ei phang tsipnek in kei in. Dawmlai kei thualthual in na lem men a si lekhaw na Haa thiang tu ngawl atsia na Haa ah virus om tu si.

6. Na eihmu tu phang le zing na tho phang pungmaan in na haa doh in. Na Haa a kho thei nak tuh Nga kohno te ei in, kawlpaw khul khen in in. Na Haa a uur a nase lekhaw ...
   1. Laisa ter/lai tsop te ei mahnen.
   2. Tsi rawi nak tisa thaw na kam som in
   3. Na Haa hor sung a uur lekhaw a sungah Haasii koih in
   4. Paracetamol tibang a uur pai thei sii ei/in in
   5. Haa sii pha mang in, La 3 veikhat Haa burut theng in
Na Haa doh phang na Haa le na haani ah na laiei nak a taang te phatak no in nawt in. Na Haa laklawh a baal lekhaw Haatok nak mang in

Kangkawl te pet tuang nak minung te

Kei theisaak bangin kangkawl a pa ten mi thi dut ngawl, kangkawl a nu rongak ten bek minung le ramsa te thi dut thei si. Heitasim tiphang thi a dut nak heh tii nei nak tuh si. A pa ten tii a tii thei ngawl ta thi dut kul ngawl si. mi tampi a bur in kei om phang tute ha a pet tuang? tiheh thei pha si. tsimiphang bek kangkawl nu pet nak pin luat ti atsia natnak hinkim pin luat tu sising. Kangkawl pet tuang nak pe pawl....

1. Beer in te
    Beer kei inn phang kei taksa vum te chemical lam a theng ta Kangkawl ten pet in thidut tuang si.

2. Kei kawng a uih phang
    Sun nilawh leivak nak khawbut kei suak phang dawmlai no uih thei si. Tsimi si ngawl khen kawng kei som ngawl phang kei sa-up le leikhu thaw a om phang khen uih thei si. Mi tampi lakah kawng uih te heh kangkawl in zuan in pet tuang si. Kawng thiang te tah a let 10 in kangkawl ten pet si.

3. Naupai phang
    Naupai te heh naupai ngawl te tah Carbondioxide tam suah sawn si. Naupai te haihawh sam a tawl veng nak heh Oxygen hawp/dut dawm atsia Carbondioxide suah tam ta si. Naupai phang taksa khen midang tah sa tuang si. Meheh kangkawl ten naupai te a pet tuang nak pakhat si.

Reff: Good Health

Dangna nemtuam thei daan

1. Tsawlom in
     Dangna phang hun tampi pe in tsawlom in. Tsawlom lai in ti le thingrah ti tampi in pha si.

2. Ci le tisa thaw  kam som in
     Dangna le khaw Ci le tisa roidun la na dang tian lengin kambal som in. A puahdan tuhheh khuat pakhat sungah tisa koih la ci keu1 thaw hot in.

3. Khaan sung salum tiar in
    Khawsik hun phang na dangna a si lekhaw khaan sung salum tuhin puah in. Khaan sung salum phang haihawh nuam atsia dangna khen nentuam tiar si.

4. Tisa khu dut in
     Tisa sung nak tisa khu kheh nar le kam thaw minute 5 tian nase ngai in dut in. Ni khat ah vei kazah ti tu ti om ngawl si, na tithei sung dut in.

5. Arsa tsangteem sa ei in
    Tsangteem sa na ei lekhaw na dangna nemtuam bek si ngawl na khawsik toplut in naa tu bang na om dan a nuam ngawl khen nemtuam tiar si.

6. Eihmu kham in
    Dangna lekhaw salum no in eihmu khampek no in eihmu la na dangna nemtuam tu si.

7. Tikhal ( Ice ) le titop in mah
    Dangna lai in Tikhal, titop na in ot pelhta a si khen in himhim mah nen, na in a si lekhaw na dangna roh leilei tu si.

8. Sii in in
     Dangna lawm sii ei in.

Banla le damnak

Banla heh Apple tah Protein let 4, Carbohydrate let2, Prosphorua let 3, Potassium let 3, Vitamin le thirdaat (Taandat) let 5, adang vitamin ah let 2 in tamsawn si. Tsimimanin ni khat ah Apple pum 1 ei lekhaw Doctor kul ngawl tibang in ni khat ah Banla pum 1 ei lekhaw Doctor kul ngawl ti theihnung si. Banla a pil sunglam ah om Daat in minute pa 2 kam sungah kei keii phang kei kam sunglam le kei haa te thiang tiar si.

Banla ei thupi daan te pawl:
1. Thanau in kei om phang thanau nemtuam tiar si.
2. Kei sunglam kalen sak si. (Eksang nuam tiar)
3. Thisen khang le thinnat (nalung zawka) kiam tiar si.
4. Ruh te dam in kho tiar si.
5. Zahawp zawp (phiat) te tsa tampi sawm thei si.
6. Thangzang dim tiar si.
7. Thisen dawm luuawi nat te kham sak si.
8. Nupang daan nei phang a na thei veng te pawl nemtuam tiar si.
9. Luak tsa thazang pe sak si.
10. Taksa meima a naikuat khatu kam sak si.
11. Kangkawl pet nak a thak te nemtuam tiar si.
12. Thisen sunga a om Tsini Daat te rem sak si.
13. Kal cencern ngah tuh ngawl in  kam sak si.

Ching nempi nak pa 9

1. Nau inn Cancer dam tear

2. Hupi Cancer kham sak

3. Naupai te zinglam a si veng nak om nuam ngawl ( Morning Sickness ) nemtuam tear

4. Motor ri, mitrial ( Motion Sickness ) pai tear

5. Awmna burkhuh nemtuam tear

6. Zun lum nat manah a tang kal na pin kham sak thei

7. Lu zahlam na pin nemtuam tear

8. Nupang daan nei thiriat tuarhar pin nemtuam tear

9. Tsawplut le natdun kham sak thei