It nak nu le pa, u le nau te zaa hawp nak sungpin luatnak zei dang a sing. Zaahawp heh a phanak pakhat no poh khen om ngawl ne maw? Zaa kei hawp man in keimah ni bek si ngawl rualpi tele kiang a om midang te tian siatsuah nak a petu si. Zu in ring damnak tsa zaahawp tsah pha sawn lai. Zu in pha ka ti nak singawl si. Zu in manin thil pakhat khat a tsang kha lekhaw kiangkap buainak, nainok nak pe ngawl si a mah ni bek in tuar men. Sipelhatsia Zaa a silekhaw mah bek singawl kiangah om midang hem le zaa khu a dut ngah hem tsa poi si.
Zaa kei hawp lekhaw a rei phang Tsuap ( Lung) tsa pha ngawl si. Kei tsuap a pha ngawl pha nitin khuh in a rei phang tsuap Cancer ( Lung Cancer ) ngah thei si. Kei thiisen lampi thiiri kheh koh tsear in kei thin ah thii lut nak tuh lampi kham kei thin naper ngawl, haihawh har phang thi tsian thi thei si. Thii khang net le tsaksa zahlam thi tsian minung te harsanak pe si.
Tselhphang kut zaan, kawng zaan a si tsear tu heh zaahawp thotho si. Mahni rori in kei tawk ngawl ta um ngawl in om mah nen. Sii zung ah zaa hawp nase te thiisen lampi koh nak manin kut thak, kawng thak in kut zaan, kawng zaan in tsen tu minung tampi om si. Zaahawp nak man in nei sak, om sak kut/kawng om ngawl situ heh launung ngai ngai si.Tselhphang Kaam Cancer, Zuninn Canser, Hupi Nat/Canser, Dang ( Rong ) Cancer le Vun Cancer te si suak tsear si. Tuate heh a pannak bek silai in thin, Kaal, Khul, Nau inn ( sul ) le a dang Cancer 16,000 Cancer nat petu heh Zaahawp si si.
Tselhphang minung khen mah kum tsah kum 10 lai upa mel keng si. kei taksa a kol lehngawl lata tu le tu damngawl in le kei kam sungah natse pangang tampi haa sungah lut tu si. Korea video kei pan phang kei mu veng nak Thii Cencer khen suak thei si. Nu pum sungpin suak phang dam, kol, thiang ngai in sual pelh zaahawp man in natnak hinkim thaw tawk in kei nun tsom tsear si.
Naupai nu ten zaahawp ngah in zaa khu nar pin dut ngah a si lekhaw pum sung om nauno harsanak thawk si nom si. Nau nei phag thi sak singawl lekhaw ruangpum kim ngawl in suak thei si. Tsimi bekzongawl nau inn se tsear in mailam ah nau khen nei thei leh ngawlla in om thei si. Nau damno in le deihnung no a suak tula a si ngawlngawl a tsang phang inn sungsang khen nuamnak om ngawl in lungsenak a lang phang Inn sungsang nuam/sahnung si thei ngawl si.
Leivum mitsim sii lam research a puah te lungkimnak zaahawp man in a pha ngawl nak te tihen rel si. Keimah ni pakhat ah zaahawp nak man in itnak nu le pa, u le nau te natse harsa tawk kha tu lau ngawl sising maw? Mah nin zaahawp a pha ngawl dan tuar atsia mahni tuarnak bang mi dang tuar deve tu siang ol sising maw?
Zaa sungah a peh thihsii bang thilri te pan aw
A nuai a zuk heh minung zuk men singawl si. Kei sung om Natnak a tsang thei kei sungkhaw ( ril, hu,thin, tsuap.....) tepawl muh nak si
Zaahawp kei tawl ( Phiat ) lekhaw kei ngah tuh thil tepawl zuk in muh tu sing
Zaahawp a tawp ( Phiat ) tselhzawh
1. nazi 8 in thari sung om aru nei Carbon dioxide khu tepawl kei taksa sungpin vor sak
tu si.
2. Ni 5 a rei lekhaw kei ruangpi harsanak a pe tu Nicotine daat tampi ngai bo si.
3. Zarh khat a rei lekhaw a riim le ur le ur ngawl thei nak pha tu si.
4. La 3 a rei lekhaw tsuap ( Lung ) heh 30% pha lelei leh si. Tsuap in man no naper thei
tsa thiisen sung om Carbon dioxide vor in Oxygen tam a ngah ta dam khen dam sawn si.
5. Kum 1 a rei phang zaahawp man in natnak hinkim te zahlam bo in Zaa lei nak tuh
tangka tamngai khom thei tu si ti.
Zaahawp lei tawl (Phiat ) thei nak tuh
- Zaa heh na nunnak ah kawtizah thupi sim?။
- Zaa khu heh mi rek thei aru ni mikhu si ti thei in. Midang tsa lau ngawl ti maw?
- Kei damnak le kei itnak te damnak tsa zaa thaw a man bangdunn si maw?
- Zaa na hawp ngawl lekhaw hei na tsang? Hawp ot nak bek si in taksa tsa heimah
phangawl nak om ngawl si.
- Mahni harsanak a petu Zaa phiat theingawl in Zaa sungah maw om rih tuh?
Tuhen a si lekhaw zaahawp pehbet tu maw? tawl tu ti heh reltsiangnak puah thei ongla si. Tsilekhaw zaa kawtin phiat tu ha? Phiat dan tampi om si. Ni khat sung na hawp veng naktah dawmsawn in hawp in. A thupiber heh thinlung poh si khaw. Khawtibang bang in na phiat tu na tsum sikhen na thinlung na kalen zo ngawl lekhaw a thawnthong pah si tu si. Mi zahlam ten zaphiat dan ngaingai ka thei ngawl tsa ka phiat thei laingawl ti'n awn tampi thei veng tu sising. Tsimite heh thinlung neh tsawm zo ngawl tepawl ah awnkam si.
Zaahawp na phiat ot taktak a si lekhaw na thinlung le na ruatnak te neh tu in zuam masaber in. Zaa a bo lekhaw a dang lei leh awl len. Na zaa lei nak tuh tangka sawn tawh phatak no in khom in. Na om min na kiangah, inn sungah, motor sungah le mun dangdang ah na mu tuh in zaa koih himhim mah nen. Zaa na hawp ot phang pakhat khat puah in. Na ot lekhaw muk ei, thingrah ei, Achuzi in le sel nak khen puah theihnung si. Zaahawp phiat thei sing, phiat rori tu si ti na luat sungah koih la zaa ti nak him heh ruat mah nen, vor in. Zaahawp heh nitin kei hawp ta zaahawp pa/nu si in zaahawp ngawl lekhaw zaa thaw khawla tu si. Me zaa thubang no heh hawp lawlaw rih ang, zial khat no tanglai bo lawlaw tsear rih ang ti kha mah nen. Na nunnak tsa le na itnak midang tsa zaa phiat la hawp leh tuin zir leh ol len.....
Lailettu : Nawn Thang
Lailettu : Nawn Thang
No comments:
Post a Comment