Taluk CCTV ten kum 76 a si Taluk damnak lam sii thiam a si Doctor Wan Cheng Kui thaw hun dawmlai thudong puah atsia Wan Cheng Kui in a bulpak damnak, sahnungnak le a nundaan thuthup relnak nei si.(1) Damnak heh keimah ni vumah ah thupi
Leivumpi damnak lam community te teek nak bang si lekhaw minung pakhat ah san sang thei nak tuh heh 15% heh pupa te nenpin kei keng nak maan, 10% heh midang thaw kei pawdun nak maan, 8% heh natnak maan, 7% heh hun theng nak maan ( tsur hun, khaal hun, khawsik hun ), 60% heh keimah ni vumah om si ti si.
Mi hem ah thei nak bangin zing lam thawhlam ( zinglai ) a phaber ei, sunlai pumpur tuh ei, siim lam heh dawmno bek ei tu sipelhatsia tu san thaw lehlawk rori in om si. Tu san khangno ten thawhlam ( zing lai ) heh a si bangbang in ei, sun lai heh mu nak pohpoh ei, siim lai heh pumpur thei tawk in ei veng si. Me heh natnak hampi si. zing lai heh tha tsa sii thaw bang dun si. Ni khat sung kei ei hem nak sungpin Vitamin om ber a si ta pumpur pet no in a phaber lei ei kul si sing.
Zing lam lai heh kawlpaw khul, Soda ti le apple thaw ei theih nung si. A thupiber heh kei lai ah hangnah hangrah peh kul tsaam si. Tu san khangno 20% ten ei ngawl bang in 60% heh ei tuh nei ngawl si. Zing lai pin ngahnak vitamin heh sun lai le siim lai in rul leh thei ngawl si ti heh thei kul si sing.
(2) Leivum ah nundaan phaber heh zahawp ngawl heh si
Leilung vumah thil phang ngawl 5 om si. Amasaber heh zahawp kheh si si. a nun sung zahawp te heh kum 20-25 khawma in thi veng si. Za vei khat kei hawp ah minute 11 kei nun tsom si. Heita ka pitsang ka mel ngaw? heita ka dam ti lekhaw ka nun sungah za vei khat no poh khen hawp awng ngawl sing. Ka maiah zahawp om lekhaw Sorry a dangah hawp in ti veng sing. Nangmah le ngamah vang rek tsawm thei si tsi, midang vang rel mah nen. Zing tho pah in zahawp heh lau nung ngaingai si. Zahawp te heh dang na, tsawp nat, tsawp cancer le a dangdang natnak tampi ngah thei si.
(3) Vitamin tam leita khen a RU nei si thei
Ni khat sung lai kei ei tuh heh nah hing ( green leaf ) tikal 8 singawl lekhaw 500 gram, thingrah pa 2, tsak tikal 4 singawl lekhaw sa peh ngawl Pohsi pa 4 le a dang protein om lai te sisi.
Ni khat ah ti khuat 8 in veng kul si. Ti heh minung te nunnak si. Sipelhatsia tu san khangno ten ti in dawm ngai veng si. dangrum phang bek in, a si daan sawntuh heh dangrum tsa in singawl in man phang in tuh si sawn si. Ti ai-in phaanzi ngah maw ti lekhaw ngah ngawl si. Coffee, thingrah ti lum, Beer ai-in e in ngah maw ngah lawt ngawl si. Phaanzi in ot lwkhaw a kha ngawl in puah kul si. Phatak no in theidik in ti heh minung tetsa nunnak si.
(4) Minung te heh kum tam, dam ngawl tsa thi singawl in ruatnak manin thi si
Minung te thitsom ngawl ngah maw? minung ti nak heh ruatnak nei ramsa hin khat sisi. Kap thei, ni thei, lau/kih thei te si sing. ang lekhaw ni, ang ngawl lekhaw kap. Thintsom phang kam 2 lun tei ngah tu ti heh minung te ke ruat nak si. Heimah theinak nei ngawl lekhaw mi dam ngawl te si tu si. Sipelhatsia kei ruatnak,otnak tekhen mang thiam kul si. Tsimi phang bek midam tinak si. " Thintsom lekhaw thinlung in tuar, ang lekhaw lung in tuar, thinphu lekhaw tsawp in tuar, ngai lekhaw kei laa in tuar, lau/kih lekhaw cohkat in tuar " tiheh thei kul si sing. Tsimita minung te kei thi heh kei ruatnak le kei theinak man in sisi. Tsimi manin ka rel ot nak heh kei thintsom kei raw a si sikhen raw daan thiam kul si.
(5) Lamvak heh a phaber selnak hin khat si
Hei zongza hen lai ei sikhen eihmu sikhen sel sikhen a khawthu om si. Selnak puah ngawl khen a pha bangin sel nase ngai lekhaw khen nat kham tha bo tsiar si. Ni khat ah minute 30 pin nazi pa 1 tian sel theihnung si. Selnak tiphang thil dang pi si ngawl a beih ber heh lamvak tu si men. Lamvak heh peisa tampi bo kul ngawl nempi khen nempi ngaingawi si.
Sipelhatsia lamvak khen heh ralring kul um si. Khangno ten lam kei vak phang rang ngai in minute pa 1 kal 130 tian vak thei asin phang si. Kei thinlung khung heh minute pa 1 ah vei 120 tian rang ngai in a khung nak heh kei lamvak khen rang kul nak si. minute pa 1 ah kal 130 vak tu heh har ngai tsa kul rang ngai le pungmaan no in vak thei tu in zuam kul si. Tsi bangin kei puah thei a si lekhaw kei thinlung, kei tsawp 30%-50% tian phasawn tu si.
(6) Zu in leita in vei khat ri lekhaw thin zawng nat ngah tu khawnen
Zu dawmno in heh damnak si thei si. Satehnak in zu reu 1 awngsah, Tsabit zu 2 awngsah, Beer 2500 g in theih nung si. In nase ngai lekhaw kei ruangpi ( Thin, Luak, thinlung ) poi thei si. Zu in heh kei thin a poi tsiar bek singawl kei tiing thei nak luak se tsiar si. Me heh zu manin kei luak sung om Cell te thi ta si.
(7) Inn sungsang buai khen heh nat ngah thei
Minung te natnak ngah tsiar tu 70% heh inn sungsang pi leng si ti mithiam ten rel si. Cencer nat 50% heh inn sungsang pin leng si ti si. Inn sungsang heh damnak heh thupi maw? thupi ngawl?
Inn sungsang rem ngawl, buai ngalngal inn sungsang, nupa khek, nupa pakhat khat thi te nunnak pan lekhaw a nun nak tsom tuang ti lam lai pakhat ah siar awng sing. Mithiam ten khen lungkim pi si. Pakhat le khat itdun no in om nupa heh reipi dam in nung si. Thinnuam ngawl heh tarah tsah launung sawn si.
Tsilekhaw Inn sungsang nuam kawtin puah tu ha? 1. mah tah upa sawn te upat tu 2. Tsate phatak no in kalen tu 3. nupi papi laklawh thu remno in om tu 4. Nupa itdun tu... meh teheh a thupiber te si.
Nupa itdun thei nak tuh pa 8 puah kul:
1. pakhat le pakhat upat dun tu
2. pakhat le pakhat nel dun tu
3. pakhat le pakhatum dun tu
4. pakhat le pakhat bawm dun tu
5. pakhat le pakhat nem dun tu
6. pakhat le pakhat thape dun tu
7. pakhat le pakhat nuailam om tsuh tu
8. pakhat le pakhat sualzah dun tu
Kei it nak te a khangai/dangval phang bek it singawl in a nupi/ a patang tian khen it tu, a dam phang khen it tu dam ngawl phang it lelei tu, a phanak khen it tu a senak khen it kul si sing. Me heh ralring ka pe nak si. Phatak no in thei in.......(၈) Luak thaw laiei in na damnak kalen in
Nitin damnak ngah thei nak tuh lampi 7 puah kul si sing
1. Ni khat ah lai vei 3 a man no in ei in
2. Ni khat ah nazi 8 eihmu in
3. Ni khat ah nazi pa 1 selnak puah in
4. Kei thinlung dam nak tuh in ni khat ah vei 1 ni in
5. Ni tin kei laikhing vor in
6. Mahni it tute thaw remno in om la dawmber mi pa 3 thaw awnpi in
7. Zu le zaa pial in
(9) Kawkai heh leivum ah a phaber lai si
Hangnah hangrah heh vitamin 70%-80% om si. Sa heh 20-30% om si. Theidik in tulai san thaw a lehlawk ongla si. Tsimita natnak ( thau nat, zunlum nat, taksa zahlam thi ) hinkim kei ngah nak si. Tusan khangno ten hangnah ei nap om leh ngawl la si. Thingrah ei khen dawm ngai ongla si sing. Ni khat ah hangnah hin 4 hin 5 le thingrah pum 3 pum 4 ei kul si sing. me lai heh Cencer le thinglung nat pin kam thei si.
Khawkai heh a phaber lai si sing. Tuma Japan ram heh cencer nat tamber si in cencer nat dawm thei nak tuh lampi a phunphun in zei in ruat awng si. Sipelhatsia heimah tawk zo ngawl si. Dawllam phang hangnah hangrah phun 20 san nak puah si. Hangnah hangrah tampi sungpin kawkai heh a phaber si ti mu suak si. Kawkai a hel, a min in cencer kham sak thei, thinlung khen dam tsiar, thari khen nem tsiar atsia kei laikhing khen nem tsiar si.
" Damnak heh nambat pa 1 nak a si lekhaw a dang te heh 0 ziiru "
Reff: Helth Care
Lailettu: Nawn Thang
No comments:
Post a Comment