(((( ဒီလိုေဆးေတြအေၾကာင္းကို အိမ္ေထာင္မက်ေသးတဲ့သူေတြကို မေျပာခ်င္ပါဘူး.. တလဲြသံုးမွာ စိုးလို႔ပါ.. ဒါေပမယ့္လည္း ခုေခတ္ၾကီးက ထိန္းမႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္ေနတာမို႔ ပညာေပးတဲ့အေနနဲ႔ ေျပာရတာပါ.. ဘယ္ေလာက္ဆိုးလဲဆိုရင္ Ultrasound ရိုက္ဖို႔ လူငယ္အတဲြတစ္တဲြ ၀င္လာၿပီဆိုရင္ကို ဘာဆိုတာ တန္းေျပာလို႔ ရေနၿပီ.. ဒီေတာ့ မျဖစ္သင့္တာေတြ မျဖစ္ရေအာင္ သူငယ္ခ်င္းတို႔လည္း ရွယ္ေပးၾကပါအံုးေနာ္..))))
အေရးေပၚတားေဆး ဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိၾကမယ္ထင္တယ္ေနာ္။ အမ်ဳိးသားနဲ႕ အမ်ဳိးသမီး အတူတူေနျပီးရင္ ေသာက္တဲ့ေဆးပါ။ ဒါေပမယ့္ အေရးေပၚအခ်ိန္မွာမွ ေသာက္သင့္တာပါ၊ ခုေတာ့ ပဲၾကီးေလွာ္၀ါးသလို ၀ါးေနေလေတာ့ အေရးေပၚတားေဆးေသာက္ရဲ႕သားနဲ႕ ကိုယ္၀န္ရွိျပီး အေရးေပၚအေျခအေနေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာေပါ့။ လက္ထပ္ျပီးသားသူေတြက ဘာမွမျဖစ္ေပမယ့္ လက္မထပ္ေသးပဲ အတူေနတဲ့စံုတြဲေတြ အတြက္ေတာ့ ငယ္ထိပ္ကိုေျမြေပါက္တဲ့ကိစၥပဲေလ။
ရင္ႏွင္းေဆးခန္းမွာလဲ ခဏခဏၾကံဳရပါတယ္။ ေဆးေသာက္ေပမယ့္ ကိုယ္၀န္ရွိသြားတယ္၊ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲေပါ့။ ဘာမွလုပ္လို႔မရေတာ့ပါဘူး.. ယူရေတာ့မွာေပါ့။ ကိုယ္၀န္ဆိုတာကလည္း ဖ်က္ခ်င္တိုင္း ဖ်က္လို႔ရတာမွမဟုတ္တာေလ။ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ျပီး ဒုကၡေရာက္သြားတဲ့သူေတြမွ အမ်ားၾကီး။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြၾကံဳရရင္ တကယ္ကို ဂ႐ုဏာေဒါေသာျဖစ္ရပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ မျဖစ္သင့္တာမျဖစ္ရေလေအာင္ အေရးေပၚတားေဆးအေၾကာင္း ေျပာျပမယ္ေနာ္။
အဲ့ဒီေတာ့ အခုျပႆနာကအေရးေပၚေဆးေသာက္ရဲ႕သားနဲ႕ ဘာလို႔ကိုယ္၀န္ရွိသြားတာလဲေပါ့။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီေဆးရွိတယ္ဆိုျပီး ေနခ်င္သလိုေန ေသာက္ခ်င္သလိုေသာက္ေနၾကလို႔ပဲေနာ္။ တကယ္က ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအရဆိုရင္ လက္မထပ္ေသးခင္မွာ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ေနတာအေကာင္းဆုံးပဲေလ။ အဲ့လိုမဟုတ္ပဲ ခဏခဏ အတူတူေနျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေရးေပၚတားေဆး မေသာက္ပါနဲ႕ေတာ့။ အိမ္ေထာင္သည္ေတြသံုးတဲ့ တားေဆးကိုပဲသံုးၾကပါေတာ့။ ေျမွာက္ေပးေနတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ မဆင္ျခင္ႏိုင္တဲ့သူေတြအတြက္ပါ။ ခု အေရးေပၚေဆးအေၾကာင္းကိုပဲ ဆက္ၾကစုိ႔ေနာ္။
အေရးေပၚတားေဆးဆိုတာဘာလဲ??
Emergency Contraceptive Pill (သို႔) Morning After Pill ဟာ တစ္ခါတစ္ေလ အကာအကြယ္မရွိဘဲ လိင္ဆက္ဆံမိတဲ့ အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာသံုးတဲ့ စိတ္ခ်ရတဲ့ေဆးပဲေနာ္။
- ကြန္ဒံုးကၽြတ္သြားရင္/ စုတ္ျပဲသြားရင္
- တားေဆးကဒ္ေသာက္ဖုိ႔ တစ္ေန႔တစ္လံုး ေသာက္ရာက ေသာက္ဖုိ႔ေမ့သြားျပီး အမ်ဳိးသားနဲ႕အတူေနမိရင္
- ရက္ေရွာင္နည္းကို သံုးတဲ့သူေတြ ရက္တြက္မွားသြားရင္
- သုတ္ရည္ေရွာင္နည္းကို သံုးတဲ့သူေတြ မေတာ္တဆျဖစ္ခဲ့ရင္
- အဓၶမျပဳက်င့္ခံရရင္
စတဲ့အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာ ေသာက္ႏိုင္ေအာင္ ထုတ္လုပ္ထားတာပါ။
စိတ္ခ်ရလား??
ေဆးကိုအတူေနျပီး ၃ရက္အတြင္း ေသာက္ႏိုင္ေပမယ့္ ေစာေစာေသာက္ႏိုင္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ အခ်ိန္ၾကာလာေလ ေဆးရဲ႕ထိေရာက္မႈနဲေလမို႔ပါ။ ျပီးေတာ့တစ္လမွ တစ္ၾကိမ္ေလာက္ပဲ ေသာက္တာေကာင္းပါတယ္။ အၾကိမ္အရည္အတြက္မ်ားသြားရင္လည္း ေဆးကထိေရာက္မႈရွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ေဆးေသာက္ျပီးမွ အတူေနလို႔လည္း မရပါဘူး။ ျပီးေတာ့ ဒီေဆးကိုေသာက္ျပီးရင္လည္း လံုး၀ကိုယ္၀န္မရႏိုင္ေတာ့တာမ်ဳိးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ကို ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္ေလ။ အဲ့ဒီေတာ့ ေဆးေသာက္ထားေပမယ့္လည္း ရာသီလာမယ့္အခ်ိန္မွာ ရာသီမေပၚဘူးဆိုရင္ ကိုယ္၀န္ရွိမရွိ စစ္ေဆးဖုိ႔လုိပါတယ္။
ဘယ္လိုေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြရွိႏိုင္လဲ??
ဒီေဆးေတြေၾကာင့္ ၾကီးၾကီးမားမားဆိုးက်ဳိးမရွိပါဘူး၊တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြမွာ ပ်ဳိ႕အန္တာမ်ဳိးေတာ့ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစားစားျပီးမွေသာက္ရင္ေတာ့ ပ်ဳိ႕အန္တာမ်ဳိး သိပ္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အရင္ထဲက ပ်ဳိ႕အန္လြယ္တဲ့သူေတြကေတာ့ တားေဆးမေသာက္ခင္ နာရီ၀က္တစ္နာရီေလာက္အလိုမွာ အအန္ေပ်ာက္ေဆး ၾကိဳေသာက္ထားလုိ႔ရပါတယ္။ တျခားျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ ရင္သားနာက်င္ျခင္း၊ ေသြးဆင္းျခင္း၊ ေခါင္းမူးေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြပါပဲ။ တကယ္လို႕ ေဆးကိုခဏခဏေသာက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရာသီမမွန္တာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ဘယ္လုိေသာက္ရမလဲ??
အတူေနျပီးရင္ ၃ရက္အတြင္းေသာက္လို႔ရတယ္ ဆိုေပမယ့္ ေစာႏိုင္သမွ်အေစာဆံုးေသာက္ပါ။ ေဆးက ၂ လံုးေသာက္ရမွာပါ။ ၂ လံုးစလံုးကို တျပိဳင္နက္ေသာက္လုိ႔ရပါတယ္။ ပ်ဳိ႕အန္တတ္တဲ့သူေတြကေတာ့ တစ္လံုးေသာက္ျပီး ေနာက္ ၁၂ နာရီၾကာမွ ေနာက္တစ္လုံးကို ေသာက္ပါ။ တကယ္လို႔ ေဆးေသာက္ျပီး ၂ နာရီအတြင္းမွာ အန္ရင္ေတာ့ ျပန္ေသာက္ရမွာပါ။
ဒီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ အေရးေပၚတားေဆးရဲ႕အေၾကာင္းကို ေသခ်ာသိသြားေလာက္ျပီေနာ္။ သတိေပးခ်င္တာကေတာ့ အေရးေပၚတားေဆးကို အလြဲသံုးစားမလုပ္မိေစဖုိ႔ပါပဲ။ ေဆးကိုစိတ္ခ်ယံုၾကည္ျပီး အားကိုးရွိတယ္ဆိုျပီး လက္မထပ္ရေသးတဲ့စုံတြဲေတြ မိုက္လံုးၾကီးက်ရင္ေတာ့ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႕ လူမႈ၀န္းက်င္မွာ အရွက္တကြဲ ကိုယ္က်ဳိးနည္းရလိမ့္မယ္ေနာ္။ ျပီးေတာ့ တာ၀န္မဲ့တဲ့သူနဲ႕ေတြ႕ရင္ ေသျပီေလ။ ကိုယ့္ဘ၀၊ ကိုယ္တန္ဖုိး၊ ကိုယ့္သိကၡာကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပဲ ထိန္းသိမ္းရမွာေနာ္ သူငယ္ခ်င္းတုိ႔.. ။
MSK
အေရးေပၚတားေဆး ဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိၾကမယ္ထင္တယ္ေနာ္။ အမ်ဳိးသားနဲ႕ အမ်ဳိးသမီး အတူတူေနျပီးရင္ ေသာက္တဲ့ေဆးပါ။ ဒါေပမယ့္ အေရးေပၚအခ်ိန္မွာမွ ေသာက္သင့္တာပါ၊ ခုေတာ့ ပဲၾကီးေလွာ္၀ါးသလို ၀ါးေနေလေတာ့ အေရးေပၚတားေဆးေသာက္ရဲ႕သားနဲ႕ ကိုယ္၀န္ရွိျပီး အေရးေပၚအေျခအေနေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာေပါ့။ လက္ထပ္ျပီးသားသူေတြက ဘာမွမျဖစ္ေပမယ့္ လက္မထပ္ေသးပဲ အတူေနတဲ့စံုတြဲေတြ အတြက္ေတာ့ ငယ္ထိပ္ကိုေျမြေပါက္တဲ့ကိစၥပဲေလ။
ရင္ႏွင္းေဆးခန္းမွာလဲ ခဏခဏၾကံဳရပါတယ္။ ေဆးေသာက္ေပမယ့္ ကိုယ္၀န္ရွိသြားတယ္၊ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲေပါ့။ ဘာမွလုပ္လို႔မရေတာ့ပါဘူး.. ယူရေတာ့မွာေပါ့။ ကိုယ္၀န္ဆိုတာကလည္း ဖ်က္ခ်င္တိုင္း ဖ်က္လို႔ရတာမွမဟုတ္တာေလ။ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ျပီး ဒုကၡေရာက္သြားတဲ့သူေတြမွ အမ်ားၾကီး။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြၾကံဳရရင္ တကယ္ကို ဂ႐ုဏာေဒါေသာျဖစ္ရပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ မျဖစ္သင့္တာမျဖစ္ရေလေအာင္ အေရးေပၚတားေဆးအေၾကာင္း ေျပာျပမယ္ေနာ္။
အဲ့ဒီေတာ့ အခုျပႆနာကအေရးေပၚေဆးေသာက္ရဲ႕သားနဲ႕ ဘာလို႔ကိုယ္၀န္ရွိသြားတာလဲေပါ့။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီေဆးရွိတယ္ဆိုျပီး ေနခ်င္သလိုေန ေသာက္ခ်င္သလိုေသာက္ေနၾကလို႔ပဲေနာ္။ တကယ္က ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအရဆိုရင္ လက္မထပ္ေသးခင္မွာ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ေနတာအေကာင္းဆုံးပဲေလ။ အဲ့လိုမဟုတ္ပဲ ခဏခဏ အတူတူေနျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေရးေပၚတားေဆး မေသာက္ပါနဲ႕ေတာ့။ အိမ္ေထာင္သည္ေတြသံုးတဲ့ တားေဆးကိုပဲသံုးၾကပါေတာ့။ ေျမွာက္ေပးေနတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ မဆင္ျခင္ႏိုင္တဲ့သူေတြအတြက္ပါ။ ခု အေရးေပၚေဆးအေၾကာင္းကိုပဲ ဆက္ၾကစုိ႔ေနာ္။
အေရးေပၚတားေဆးဆိုတာဘာလဲ??
Emergency Contraceptive Pill (သို႔) Morning After Pill ဟာ တစ္ခါတစ္ေလ အကာအကြယ္မရွိဘဲ လိင္ဆက္ဆံမိတဲ့ အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာသံုးတဲ့ စိတ္ခ်ရတဲ့ေဆးပဲေနာ္။
- ကြန္ဒံုးကၽြတ္သြားရင္/ စုတ္ျပဲသြားရင္
- တားေဆးကဒ္ေသာက္ဖုိ႔ တစ္ေန႔တစ္လံုး ေသာက္ရာက ေသာက္ဖုိ႔ေမ့သြားျပီး အမ်ဳိးသားနဲ႕အတူေနမိရင္
- ရက္ေရွာင္နည္းကို သံုးတဲ့သူေတြ ရက္တြက္မွားသြားရင္
- သုတ္ရည္ေရွာင္နည္းကို သံုးတဲ့သူေတြ မေတာ္တဆျဖစ္ခဲ့ရင္
- အဓၶမျပဳက်င့္ခံရရင္
စတဲ့အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာ ေသာက္ႏိုင္ေအာင္ ထုတ္လုပ္ထားတာပါ။
စိတ္ခ်ရလား??
ေဆးကိုအတူေနျပီး ၃ရက္အတြင္း ေသာက္ႏိုင္ေပမယ့္ ေစာေစာေသာက္ႏိုင္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ အခ်ိန္ၾကာလာေလ ေဆးရဲ႕ထိေရာက္မႈနဲေလမို႔ပါ။ ျပီးေတာ့တစ္လမွ တစ္ၾကိမ္ေလာက္ပဲ ေသာက္တာေကာင္းပါတယ္။ အၾကိမ္အရည္အတြက္မ်ားသြားရင္လည္း ေဆးကထိေရာက္မႈရွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ေဆးေသာက္ျပီးမွ အတူေနလို႔လည္း မရပါဘူး။ ျပီးေတာ့ ဒီေဆးကိုေသာက္ျပီးရင္လည္း လံုး၀ကိုယ္၀န္မရႏိုင္ေတာ့တာမ်ဳိးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္၀န္ကို ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္ေလ။ အဲ့ဒီေတာ့ ေဆးေသာက္ထားေပမယ့္လည္း ရာသီလာမယ့္အခ်ိန္မွာ ရာသီမေပၚဘူးဆိုရင္ ကိုယ္၀န္ရွိမရွိ စစ္ေဆးဖုိ႔လုိပါတယ္။
ဘယ္လိုေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြရွိႏိုင္လဲ??
ဒီေဆးေတြေၾကာင့္ ၾကီးၾကီးမားမားဆိုးက်ဳိးမရွိပါဘူး၊တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြမွာ ပ်ဳိ႕အန္တာမ်ဳိးေတာ့ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစားစားျပီးမွေသာက္ရင္ေတာ့ ပ်ဳိ႕အန္တာမ်ဳိး သိပ္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အရင္ထဲက ပ်ဳိ႕အန္လြယ္တဲ့သူေတြကေတာ့ တားေဆးမေသာက္ခင္ နာရီ၀က္တစ္နာရီေလာက္အလိုမွာ အအန္ေပ်ာက္ေဆး ၾကိဳေသာက္ထားလုိ႔ရပါတယ္။ တျခားျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ ရင္သားနာက်င္ျခင္း၊ ေသြးဆင္းျခင္း၊ ေခါင္းမူးေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြပါပဲ။ တကယ္လို႕ ေဆးကိုခဏခဏေသာက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရာသီမမွန္တာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ဘယ္လုိေသာက္ရမလဲ??
အတူေနျပီးရင္ ၃ရက္အတြင္းေသာက္လို႔ရတယ္ ဆိုေပမယ့္ ေစာႏိုင္သမွ်အေစာဆံုးေသာက္ပါ။ ေဆးက ၂ လံုးေသာက္ရမွာပါ။ ၂ လံုးစလံုးကို တျပိဳင္နက္ေသာက္လုိ႔ရပါတယ္။ ပ်ဳိ႕အန္တတ္တဲ့သူေတြကေတာ့ တစ္လံုးေသာက္ျပီး ေနာက္ ၁၂ နာရီၾကာမွ ေနာက္တစ္လုံးကို ေသာက္ပါ။ တကယ္လို႔ ေဆးေသာက္ျပီး ၂ နာရီအတြင္းမွာ အန္ရင္ေတာ့ ျပန္ေသာက္ရမွာပါ။
ဒီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ အေရးေပၚတားေဆးရဲ႕အေၾကာင္းကို ေသခ်ာသိသြားေလာက္ျပီေနာ္။ သတိေပးခ်င္တာကေတာ့ အေရးေပၚတားေဆးကို အလြဲသံုးစားမလုပ္မိေစဖုိ႔ပါပဲ။ ေဆးကိုစိတ္ခ်ယံုၾကည္ျပီး အားကိုးရွိတယ္ဆိုျပီး လက္မထပ္ရေသးတဲ့စုံတြဲေတြ မိုက္လံုးၾကီးက်ရင္ေတာ့ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႕ လူမႈ၀န္းက်င္မွာ အရွက္တကြဲ ကိုယ္က်ဳိးနည္းရလိမ့္မယ္ေနာ္။ ျပီးေတာ့ တာ၀န္မဲ့တဲ့သူနဲ႕ေတြ႕ရင္ ေသျပီေလ။ ကိုယ့္ဘ၀၊ ကိုယ္တန္ဖုိး၊ ကိုယ့္သိကၡာကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပဲ ထိန္းသိမ္းရမွာေနာ္ သူငယ္ခ်င္းတုိ႔.. ။
MSK
No comments:
Post a Comment