Mimuitsu No.4

Saam 1:2
             Amahzong a thin ngetkimnak heh BAWIPA dan ah si. Tsin me dan kheh sun le zan in ruatin tsiing rereng si. (delight-kheh ngetkimnak ti sing).

                  Pathian awntsang asi, Bible, Dan ah ngetkimnak, thinkimnak nei in, sun le zan ruat in a tsing rereng te heh Mi muitsu si. Tuni ah na nun ah Pathian (Jesuh) it sing ti atsia a thu, a awntsang thei otnak, nget nak na nei ngawl le khaw na kannak tsek leh po in. Pathian thu athupi dan heh thei dang ten a sing.
 
                  ''Leilung le a sung a om tehem heh pan asing, a awntsang a huham te si, Piangpannak ah mu si sing, Pathian in vaarnak om sen, a ti tsang le a awn bang in kimsi.
Thuthang pha uk 4 sung-a thil khumnung Jesuh KHrih puahnak te pan asing khaw, a awntsang, “Kim tasen” a tinak in kim ruaruak si.
 
                  Khristian kei si nungsang kei kulber nak heh Pathian thu (Bible), Bible in ti mah a ti lekhaw, ti tungawl! Ti in a ti lekhaw, ti tu. Me zin panih tawh bek nei si sing, hei awl asing.  Tusan Pastor tampi te hen Bible zin in nung si ngawl in, kei nun nak kei tawknak, Experience kheh Bible tawh support, santeh tum tam sawn ongla si.
 
                   Thurel nak tam sawn khan, Bible tawn ngawl in, Bible thupi ber koih ngawl in. na pernak ah, khualvaak min a, tawknak experience te bek mi te zasah tuh in rel tseih atsia timi experience te relnak abawm tu tuh Bible tsang dawmlai siar men in thurel tawp tampi om ongla si. Pathain thu Bible a relnuamnak bang a rel ngawl in mi zasah nung tuh bek rel tam ongla si. Na ruatnak le na lungkimnak tah in Bible relnak thudik heh thupi sawn si. Naruatnak, na thupom te heh sualthei si tsi, Bible heh kontik ni khan thudik si rereng tu si.
 
                   Timita Saam laingan tu pan, Bawipa dan, ah sun le zan in ruat in tsiing rereng te si ti si. Pathian awn tang Bible heh sun le zan in kei ruat, tsing in kei lun a si lekhaw Saam 1:3 kheh na nunnakah a tak in mu thei tu si tsi. Tin Saam 37 kheh siar belh in.

Ngantu: Saya Mangpuh

Vompi le Nazi

                       Tuma lai'n Ram sung om Vompi kheh khaw sungah kut ah bun nak Nazi lei tu in hawh si. Nazi a nei ot a rei ongla a si man'n Nazi ka lei lekhaw a ri heh savun situ atsia a zawng (color) heh sui zawng, Design heh tulai Korea te bun veng nak bang situ ti'n lampi khawdung ruat tumtseih si. Vumpi in ramsa sipelh napi khaw nazi om ngawl heh a tang thei ngawl ti a musuak ta tangka tsum khokho in a nei ot ngai nak nazi kheh nei ngah tula ti a ruat phang a lamvak a tawl lam theitsawm ngawl si. Hun a mannei dan kheh theitsiang si.
   
                       Ram sungpin khaw sungah a hawh zawh nazi pa 3 duuk a kim phangin Khaw kianga minung te puah nak Vainim dum tsawk si. Vainim dum heh a lian dan ecah 10 lai kim si. Vainim lei hun a kim dawn ongla ta vainim te khen puam ohoh in ei ot nung ngaingai si. Tsimi Vainim puam ohoh kheh Vompi in a mu phang a ei ot a tilbuan teer si. Tsimi laitum ah a ruatnak a leng a leng thu pakhat heh a hawh min tuh khaw sung aheh a khawla thahthah laita ei thah tuhin le asin pha tu si ti si.
   
                        Dum neitu te theih ngawl no in lut zeen atsia a lianber situ a um nak kheh a ko pin bal si. A lianber ti'ah a balsaak sipelh naheh a kut sungah tah a liansawn doh a mu phang a kut khatlam in bal si. A kut pa 2 ah vainim a lianber vong thahin pulam suak tu a thawi sipelh mailam ah a liansawn a mu lehleu phang vong nak tuh a kut lawng leh ngawl la si. Tsimi heh a diriam thei lai ngawl ta a kut sung Vainim pa 2 kheh a zak ah tep atsia a liansawn a mu nak kheh bal si. A bal phangin a zak sungah a tep nak pa 2 kheh a teer lam thei ngawl si. A balsaak te a zak sungah zep thahthah bal thahthah in hawh si. A rei ongla a ti phangin pulam ah suak si. Pumlam ah a leng phang Vompi in a zak sungah a tep nak Vainim pa 2 bek om si. Vainim dum dungah hampum nak thaw hun tampi a mang ta amah kheh tear ngai man si. Khaw sung hawh nak tuh hun a nei leh ngawlla ta a nei ot pittseih nak nazi khen lei ngah ngawl in tawp si. "Leivum ah Hun heh a thupi leita" ti'n a omnak ram sungah sing bukbuk in hawng tumtseih leh si ti si.
       
                     Me thuanthu tsomno in keimahni heia a rel nuam nak? Kei kam pin Hun a man nei dan rel tseihtseih pelh atsia kawnai ah sim kei hun a tamsawn a bo veng? Kut ah nazi bun reng sipelh a nazi in keimahni uk ngawl atsia keimahni sawn in nazi uk te si tuh ngawl in ralring dang a sing. A liamsaak second pa 1 kheh leleh ot sing na ti tseih pelhta a si khen ngah theih si leh ngawlla si. Hun mannei lam a theitu le a lun theitu kei si thei nak tuh Pathian in kei ompi tasen.
       
Note: Za awngnak thuanthu thaw thazang pedun leh nak si.

Sinak bangdun ngawl Minung

                     Tuma lai'n Mang Mang kheh University pin a tsuangtung lehsawng ngah in buaih ngah si. Tsimi buaih a ngah zawh ah tawng saya per tu in timlamnak nei si. Vum lam ram uktu ten a masaber nak ah khawpi ah koih ngawl in hawh sukso harak min khaw kohno ah per tu in thupe si. Tsimi khaw sung leng theinak tuh si lekhaw Ruun ti lianpi tan masa kul si. Tawng saya ther Saya Mang Mang in Ruumti tan tu in vokkuang lawng neitu dangvak pa nenah tangka pe in to si. Ruunti pi vum a hawh tseih laitum ah tawng saya Mang Mang in tsim dat ngai in lawng mawngtu dangval pa thudong si.

Saya Mang Mang- Math (tinchia) thiam tsim?
Dangval pa           - Thiam ngawl sing.

Saya Mang Mang- Physic e thiam tsim?
Dangval pa           - Thiam ngawl sing.

Saya Mang Mang-  Tsi lekhawComputer e mang thiam tsim?
Dangval pa           - Mehtawh khen heimah thiam ngawl sing ti si.

                   Tsimi phang Saya Mang Mang luu thing in dangval pa nehah tihen ti si. Math na thiam ngawl lekhaw khen 6 ah khen 2 sung si tsi. Physic na thiam ngawl heh khen 6 ah khen 1 si atsia computer na mang thiam ngawl heh khen 6 ah khen 1 thotho sung si tsi. Na nunnak ah khen 6 ah khen 4 sung ongla si tii si.

                  Limdik ngawl pi ah huih le ruah nese ngai in sar tuh thawi atsia van pi kheh thimluang si. Ruah dawmno sar pan atsia vokkuang lawng mawngtu dangval pa kheh Saya Mang Mang lam her in thu pakhat dong deve si.

Dangval pa           - Saya pa tileuh thiam tsi maw?
Saya Mang Mang - vei khat khen tileuh veng ngawl sing.
                                   Tileuh dan khen thiam ngawl sing ti si.

              Tsimi phang dangval pa kheh ni atsia tungtu na relnak bangin kei heh khen 6 ah khen 4 sung atsia tuhen nangmah sawn heh khen 6 ah khen 6 sung tula si tsi ti si.

              A vum lama thuanthu tsomno heh zirnak sang pa le zirnak heimah nei ngawl pa te dimun si'n mi pakhat le pakhat thiamnak le theinak a bangdun ngawl mu thei si sing. Saya Mang Mang heh Math,phy le computer thiam mitsim sipelh atsia zaraan minung te ti theinak ti thei deve ngawl si. Zirnak nei heimah nei ngawl te heh muniam in om tuh si ngawl si. Pathian mi pakhat teen ah leivum dam sung ei tuh in tuh ngah theinak tuh tsimnak pe veng si. KEIMAH ti thinlung nei heh a phatnak a om bang in senak khen tampi om si. Tsimnak kawtizah kei nei pelh ta a si khen tithei ngawl  nak nei teen bel tu um sing. Ma tsimnak le thiamnak te a mang min tuh ah mang thiam tu thupi si.

"Mi pakhat sinak kheh beihno in aman khen sak mahnen"

Pasel te vum ah Zii te thinlung (3)

1. Inn leng na khawnu phang a thin a raw veng heh lampi laklawh ah pakhat khat sualsam na si kha tu a ruat ta si.

2. Na zahawp phang a thin a raw heh kum reipi mun khat ah om kawm reng thei nak tuh ah na damnak tsa a ruat ta si.

3. Na zuu in phang a thin a raw heh na zuuri phang nangmah saktu om ngawl ta le na rii phang pakhat khat a tang khatu a ruat ngam ngawl ta si. sam puakvar, haa om ngawl le elkuun tian nangmah thaw munkhat ah angno in a om ot ta si.

4. A suakni a hei/na phawk ngawl phang a thinraw heh a limdik nak pa na si bangpah in a suakni (Birthday) na ting reng tu kheh a deih nak si ta si.

5. A phuntiar in nangmah thu a rel veng nak manin na ruat kha awng ngawl nak thu tampi na thei tiar si.

6. Dapdeen no  in a om lehleu phang a thinlung sung a thu ruatnak te thei har si.

7. Na taksa vum ah rim (perfume) dang a thei phang a thinraw heh a itnak a lian ta si. Na thinlung kohno khen midang a khen siang ngawl ta si.

8. Thinraw thei ngawl nupang heh tisa lum menmen thaw banhdun si. Dangrum pha tiar pelh napikhaw a urnak om ngawl si.

                  Na vumah ah zii/thalawh nu in heimah thinraw nak nei ngawl in a om asin kawtin ruat ol si tsim. A ngaingai tile khaw mahni vumah bawngse nak thil pakhat khat leng,tawk khatu lau in ruat saktu a om heh kawtizah mi bawngpha te si sing im? Thil sual puah khatu ti'n deihsak nak thaw ralringnak a petu na nei heh ang thiam in. Khangai dang te thaw na om phang nangmah a ling heh sah in ti rim veng mahnen. Na vum ah thinna in heimah a heisiar ngawl hun a leng phang sir leh tu si tsi. A thupier heh a thinraw phang a heita a thin a raw ti'n a thinraw nak a hampi zei la thei tu tuum in, a thawnthong men ah a thinraw awng kel tu ngawl si.

Awn Man Nei (2)

1. Nitin minute 10-30 tian lamvak in.Na lamvak thah lamah a si thei lekhaw na mai dangda no in om in.

2. Naper nok in na manngawl ngai a si pelhta a si khen a dawmber nazi 7 sung eihmu in.

3. Leivum kei dam sung hun a tsomno a si ta pakhat le pakhat hawdunak thaw hun bo tiar tuh si ngawl si.

4. Man hun Game selnak nei in. Luak naper tiar si.

5. Tingni tah tuni lai tam sawn siar in.

6. Sawngen le Bible siar thei nak tuh nitin hun pe tsawm in.

7. Eihmu thei ngawl tah mang(dream) tampi man sawn in.

8. Sa tampi na ei tah in hangnah/hangrah tampi ei sawn in.

9. Ti tampi in in.

10. Ni khat sungah minung pa 3 te maiah thinlung tak thaw angngai in ni in.

11. Midang te senak thu rel nak in na hun bo tiar mah nen.

12. Ninglam hun lai ah sual kha nak te phawk leh mahnen. Tua na hun neinak ah angno in om in.

13. Na puah thei ngawl nak a om lekhaw a se lam in mu mahnen. A pha lam in ruat thei tuum in.

14. Naper min ah tampi ni la na mitmai dangda tiar in.

15. Naper phang thin nawhnah leita in per mahnen. Sual tuh ngawl in nuamno ruat po thah ah per tuh si.

16. Awnsol dun nak menah a mannei huih kheh a thawnthong in mang thong mahmen. Theithiam dun nak heh a phaber si.

17. A liamsaak thute vumah remnak puah la mailam tsa nangmah a bawmtu sileh tu si.

18.  Na sinak kheh midang te thaw saanteh himhim mahnen.

19.Nangmah ang tiar thei tu heh nangmah siar ngawl midang om ngawl si.

20. Hei hem ah le minung hem vumah thinlung dongda ngai in paan thiam tu zuam in.

21. Midang ten nangmah kawti bangin a mu, a relse sikhen na si ngawl lekhaw tuarna mahnen.

22. A kul ngawl nak te zam, vor la thiangrim no in nung thei zuam in.

23. Iksiknak tinak heh hun a thawnthong bo tiar tseih thaw bangdun si. A ngaingai ti lekhaw mi hem ni khat ah nazi 24 nei teen te si sing.

24. Na thin rim nak manin du reng mahnen, a ther pan leh nak tuh thazang le in.

25. Naper nak ah a si tuh zahtah tamsawn in nim mah nen.

#Lai ka siarnak te ka komkhawm leh nak si.

Thinlung Thupi

         Vei khat lai'n Thomas Edison in a puah suak nak Miti (blub)  lawhdingnak thu mipi te nenah theitiar a ot tsa Magazine le Thuthang ngantu te a inn ah ko si. Tsimi a ko nak Magazine le Thuthang ngantu te leng in a man ongla ta a inn ah napertu dangval pa kheh Miti le tiar si. Dangval pa khen inn sunga Edison puahnak Miti kheh le in suak si. Edison nenah a le dawnzek ah khawsi in du atsia a kut sunah a keng nak Miti kheh nuai lamah teer in kheh tiar si. Me Miti pakhat a tangsuak thei nak tuh Edition kawtizah a zuam le vei kawzah a puah lam heh tutu inkhen thei ten si. Sipelhatsia Thomas Edison in kawtizah a thinna pelh a si sikhen thinsup in dangval pa kheh heimah tawhnak le haunak nei ngawl si. Thomas Edison sawn in a sawm nak Magazine le Thuthang ngantu te nen sawn ah sualzah ngen si. Ni dang a ther pakhat ka puah tselh phang nang ko leh tu si ti si. Dangval pa kheh a naper zulh nak manah Miti a keh a sita thinphu in om reng si.

        Thomas Edison in ni, la le kum tampi bo in Miti a ther puah leh si. Tsimi a ther Miti a puah tselh ongla phang a masa lama bangpah in Magazine le Thuthang ngantu te ko lehleu si. A ko nak Magazine le Thuthang ngantu te leng in Thomas Edison ah Miti a puah dan thu ngan tu a man phang a masa lama bangin dangval pa kheh Inn sunga Miti le tiar si. Dangval pa a ang leita in inn sunga a khom nak Miti kheh le sak si. Magazine ngantu ten Miti thula a ngan tselh ongla phang Thuthang ngantu te'n Thomas Edison ah thudongnak nei si.

         "Mr. Edison.... Miti letu dangval pa manin a masa kum reipi na puah nak Miti kheh nuai ah teer in keh tiartu pa si ngawl maw..... na nenah napertu tampi om reng tih a heita me dangval pa pahpah tiar a ti khaw? Tua tawh a keh tiar asin kum reipi na puah kul lehleu tu lau nawl tsi maw?" ti'n dong si.

          Thomas Edison in,"Amah dangval pa ka tiar rim nak si. Miti a keh kha si khen puah leh theihnung lai si. Sipelh atsia me dangval pa ka le tiar ngawl asin ah a thinlung kehkuai tu si" ti'n o si.

          Thinlung heh leivum thilri bang si ngawl in vei khat a keh zawh ah pha leh thei nak tuh kum kawtizah kul tu tiheh rel theih si ngawl si. Tsimi a si ta mi thinlung na tuh awnkam, puahnak le a dangdang te mang tuh ngawlin ralring dang a sing.

-----Copy>letlehnak------

Pa te awm sungpin a suak awnkam

      Ka tsate tawngkai le a vak min pin inn a hong phang mileng nak ah to veng sing. Inn a lut in a nu a mu ngawl phang Enu kawnai ah a hawh ti'n ka dong veng si.

     Inn ah ka om ngawl phang zong a nu to reng nenah Enu.. Epa kawnai ah a hawh ti vei khat no poh khen keimah a lam ngawl vang thinna reng sing ee.

     Tsate kam sungah lai barhtu a nu, Pakaan sungah lai suahsak tu a nu, Laisuang inn ah naper nok ngai ah a pertu a nu zong a it dangdan heh…… Tsimi laiei tuh nei theinak tuh a muh ngawl ah kawtizah ka naper zuam dan te theisak/ruatsak dang ngawl si.

      Kawlhai thawi in a petu a nu nenah zong angnak tampi rel atsia a nu it dang ngaingai si. Tsimi Kawlhai kung kheh huih lak, ruah lak ah tsoplut in a phuntu a pa thinlung zong theithiam dang ngawl si.

       Tsa te'n a nu khul man zong thupi tsan dang ngai astia A pa saup man zong mannei ah rel dang ngawl si. Pa te saup heh nu te kul ah lum ngawl sawn ah ruat dang veng si.

        Mangthawng bangin sun le zan itnak thaw a khuhtu a nu itnak zong thei vut dang pelh atsia … Inn sungsang nuam tuhin a puahtu a pa itnak zong thei thiam/mu thiam dang ngawl si.

       " Nu pha Pa nel " a ti nuam nak heh inn ah om nu ten thei kul si. A ti nuam heh a thuuk leita si. Nu pha lekhaw tsate nenah a pa nel ( mahni tsate it bangin Pa te'n khen a it lam rel) ngam tuh in zirh tu si ti si. Pa nel ngam ngawl tsate, Pa tah a let in Nu it sawn le Pa kin dan tuh thei ngawl heh Nu pha ngawl ta si.

ref: U Bung (che)

      

     

Albert Einstein reelnak MI lawhding thei ngawl tu te

1. Midang vum ah muangmawh nak nei reng veng tu te

2. A pha ngawl lam bekbek ah thuruattu te

3. Rualpi pawl nak te vumah kihzah upat nak nei ngawl tu te

4. Lawhding kha tu ngawl (sung kha tu) lau reng tu te

5. Midang te phat ngawl nak rel deve tu te

6. Midang vum ah le Ma vum ah sualnak zei veng tu te

7. Thin tsom thinraw veng tu te

8. Saup suak nap ngawl thazawng tu te

9. Awn pha ngawl awn veng tu te

10. Midang vum ah itnak thinlung nei thei ngawl tu te

Naper Ning kha tsi maw?

        Kum tin,bNi tina na naper vumah ning (boring) in om tsi maw? Na ning lekhaw a nuailama bangin puah tehtuuk in.…

1. Na ruatnak theng in
    Naper dan phun tampi om sungpin naper dan hin 3 ngan ot sing.
1) Mi rekkhat ten thinlung tak thaw per
2) Mi rekkhat ten tu le tu ekinn hawh
3) Mi rekkhat ten Boss te om ngawl phang thazawng atsia naper phatak per nap ngawl sipelh Boss te om lekhaw Ma mitmai phang ngah nak tuhah midang tah rang sawn in pertu om si. A dawtaber 3 nak bangin nitin Boss te mitmai pha ngah otnak manin napteeng ngawl pi'n naper heh a harber naper ti asin sual tu ngawl si. Tsimita kei ruatnak a pha ngawl tebtheng in mi dang thaw mun khat ah naper dang thei nak tuh zuam sawn tuh si.

2. Theitsiang tu zuam in
     Na naper phang na pernak ah a pehdun thil heem theitsiang tu rori in per in. Per tiphang per pum bek si ngawlin nangmah rori in a sung thu na theitsiag ngah a si lekhaw naper a remtsang ngawl phang na theinak te suah in mang theihnung leh tu si. Nitin na per veng nak kel na per lekhaw a reima ning tu si tsi. Saantehnak in mi pakhat in voksa ka suangsak aw a ti asin suang dan veng kel Vaksa, Sathau,Tsii le Aire bek in na suang a si lekhaw meh lamdang nak om tu ngawl si. Suang dan veng kel thaw dangdun theinak tuh Thing le Lasuun  ka rawi asin ur sawn ken tu ti ruat kul si. Tsimita Naper kei per phang thinlung tak per atsia a sung thu phasawn theitsiang nak tuh zuam a sing khaw naper hem ah ning ti om tu ngawl si.

3. Saantehnak le thiam in
     Mi tamsawn in Motor, Inn pha, tangka tampi nei te mu phang eng ten si sing. Khat lam in kei rel a si lekhaw a zuamnak le a napernak te paan ngawlin a nei nak bek kei paan kha veng sawn kheh si si. Thutsangsim pakhat heh "Tutu sikhen a nu pum sungpin a suak phang heimah keng nak nei ngawl taklawng in suak si" ti si. Midang tah sangsawn ah om thei tu heh mahni rori zuam kul si tinak si. Milian pa na eng phang heiha a per ti tsul masa in. Na mu rori tuh thil pakhat heh tsarah tetah milian ten tawl ngawl in helawheh ti'n a naper lam mu tu si tsi. Me milian pa heh keimah ka si asin ti saantehnak na le thiam lekhaw naper thazawng/ning tu ngawl si tsi.

4. Na thiamnak mang thei zuam in
    Naper phang mah naper timen ah tselh thei nak tuh bek ah per/puah tuh si ngawl si. Tawng saya pakhat in lai a zirh phang Lesson bo tu ngaklah men ah a laibu sunga bang rori a zirh lekhaw a thiamnak/a theinak mang zuam ngawl si tu si. Laibu sunga lai heh kawtin naupang ten a theithiam dan tuh ti'n a thiamnak thaw phundang in zirh tu si. Tsimi bangpah in naper dang kei per phang per/puah dan bang kel si ngawl in a kulnak ah ma thiamnak mang thei tuh heh zuam kul si sing. Tsimi phang bek huaitu le naperpi te pawl hiip thei tu sising.

5. Naper harsa phang per tu naplah mah
     Naper harsa pakhat khat per tu phang naplah heh naper ning tiartu ber pakhat nak ti asin sual tu ngawl si. Boss ten naper har doh a pe phang phuntiar mahnen. Na ot sikhen ot ngawl sikhen, na nap sikhen nap ngawl sikhen a kulnak naper heibang vumah nangmah per tiar thei nak thu nei si. Tsimi bang a sita a tiarnak naper tu kheh naplah sawn ngawl in kawtin ha ka persuak thei tuh ti in zuam sawn tuh si si. Naplah thah in na naper lekhaw hun rei ngai in thei tu atsia naper khen a sinak tah har sawn in theitu si tsi. Thanop ngai in per la thinnuam nak thaw tselhsuak tu si tsi.

6. Mitmai dangda in om in
    Naperpi te le Boss te thaw laklawh ah a kul deve pakhat heh mitmai dangda in awnpi kheh si si. Na mitmai na dangda a si lekhaw nangmah bawmtu tuh rualpi khen tampi nei tu si tsi. Mitmai thim in na om a si lekhaw rualpi nei tu ngawl atsia mahni ruak omhar in om thei si. Naper min ah na omhar lekhaw naper kheh ning tu si tsi.

7. Puah sual khatu lau mah nen
     Heihei kei per/puah ah puah sual heh om dan kel si. Tsimi puah sual khatu lau in puah ngawl om popo mahnen. Na puah sual a si khen tsimi na puah sual nak pin zir in.

8. Tawlom in
    Ni khat sungah nazi 8 le OT (over time) nazi 4 tian per bang a si asin ni khat ah eihmu thaw tawlom hun dawm ngaingai si. Naper min le Inn tibek ah hun bo veng phang kei taksa, kei thinlung le kei luak te tawl pha ngah awngkel ngawl si. Tsimi a si ta Holiday phang mun dang ah hawh in thazang ther le kul si.

     A vum lama bang lun heh a phaber tinak si ngawl si. Naper ning tu ngawl ah a kulnak lakah a peh deve te si sawn si. Kei thi ma heem naper tu te kei ti asin sual lem tu ngawl si. Na kei per thei phangbek ei tuh in tuh nei tu si sing. Tsimi a si ta naper ning po ngawlin per thei tu heh leivum kei nun sung kei taksa tsa a kulber nak pakhat kheh si si.
    

Nupang te Danglamnak

Nupang te nen pin um bannung ngawl thil mak te pawl

1. Pa-ngang menpoh khen thi tu bangin kih/lau pelh atsia...
    Dawvang kih/lau ngawl mipa pakhat kheh deih
    tawk in mawng thei si.

2. Kap bai beihno te si pelh atsia...
    Mipa pakhat kap a mu phangin haatsang riat in nem
    thei lai si.

3. Pakhat khat vumah thanau beihno pelh atsia...
    Harsanak pakhat khat tawktu mipa te taa
    thazang tho tiar thei si.

4. A kam sunga lei kheh tang 2 man si pelh atsia...
    Boxing Champion pa kheh beihno in tal zo si.

5. Kih nak thinlung manin thil tamsawn ah ruattsiang
    thei ngawl/thu lairel thei ngawl pelh atsia...
   Thukhen/thu lairelnak a puah zawh a si lekhaw piding
    sing ti tawmtu mipa te tah thinglung kho sawn si.

6. Nupang tamsawn heh mipa te tah luak tsak ngawl
    sawn pelh atsia...
    Vei khat vei nih ah tumah ruat thei ngawl nak ruatnak
    keng/len pitu te si.

7. Thilrit khai zo ngawl pelh atsia....
    Pound 100 si tu lai minung kheh pum sungah thun
    thei si.

8. Mawinak deihtu te si pelh atsia....
    Sungsuak tsate tsa mawinak a se pelh sikhen mitmai thim
    ngawlin mitmai dangda tu te si.

9. Vum lam pin khuat kohno teer poh khen thinphu pelh
     atsia...
    Tsate harsanak a tawk phang kawtizah kol minung,
    Dawvang a si khen tawng/do ngam si.

10. Hei zongza ah ruantsum (sa nang) thei pelh atsia....
       Tsate ta a mai masaber ah ding veng si.

11. A kam pin a sung awntsang hem kheh thupi ngawl
       pelh atsia...
       Thinlung sungah a um (pulam suak ngawl nak awnkam)
       awntsang kheh man rel theihnung ngawl tian man nei si.

12. Awn tam (phuntiar) te si pelh atsia...
      Awn ngawl in a kam a pit phang mipa te om rem
      ngawl nak (omhar) tiar si.

13. Thinlung no te si pelh atsia..
      Thinlung piding phang mipa pakhat am/taw tuh tianin
       puah thei si.

14. 'Na it sing' ti tu le tu rel ngawl pelh atsia
       Tu le tu 'na it sing' titu mipa te tah itnak lian sawn si.
      

    

Pasel thinlung tongtu Zii (part-1)

         Inn sungsang pakhat si ongla nungsang zii le pasel laklawh ah theithiamdunnak,  ngaihsakdunnak le ngaithiamdunnak heh nei kul ngaingai si. Pasel ten ziite deihnak le kulnak theisak ngawl, zii ten khen pasel te deihnak le kulnak theisakdun thiam ngawl si lekhaw nupa laklawh thubuai suak thei si. Heimah rel taak ngawl kei tinak te heh a thupiber khen si thei si. Pasel te'n zii te kawtin kilkhawi tu ti "Pasel te nenpin zii te ngetnak" ti ngan nak om ongla si. Tuni heh Zii ten pasel te thinlung ang tuh khawtin puah asin phaber tu ti paan dang a sing. Tuabka ngannak heh a phaber tinak si ngawl si. A phaber sungah a peh deve sawn te si.

1. Ngaihharnak thaw (Please)
           Nu ten thil pakhat khat puah thei ngawl a om phang pasel te tiar veng si. Tsimi na puah thei ngawl nak na puahsak tu na ngen phang awnkam ngai nuam ngai in na puah/per tiar a si lekhaw puah otnak thinlung 35% lun bek nei si. Midang nenah zong awnkam nem thei patawp mang in naper kun bangin midang nen bekah si ngawl mah pasel vumah khen mang theitu thupi si. Inn sungsang paber naper poh kundun tseih kul ngawl ti khamah nen. Pa te'n khen a naper a si lam thei reng deve si. Pa Muang pa thing ka tseksak aw tile Pa Muang pa ngiahharnak thaw thing ka tseksak sawh la e ti pa 2 sung pin a heisawn ha pa te deihnak si tu?  Kawtizah a tawl pelhta a si khen na kun thiam a si lekhaw pasel te naper thatho tu atsia a tiar ngawl nak tian na puah/per sak tu si.

2. Awnkam nemno awnpi in
          Pasel te sun nilawh zii le tsate tsa ti'n nisa le ruahsar sikhen naper tawl ngawl in per atsia inn leng phang zii te awnkam liah zekzek thaw awnpi nak ngai heh naper tah tawl theisawn si ti si. Nute khen sun nilawh inn sungsang na ka per deve nangmah bek tawl si ngawl keimah khen nangma bangpah tawl deve sing titu beihno si. Inn tinak heh sun nilawh napertu kei taksa, kei thari le kei luak te tawlom nak tuh mun si. Mi rekkhat pasel te a heita inn hong tu thanop ngawlin naplah veng sim? Pasel te tsimi bang a si phang pasel vaak tam, ar ten ring inn hong hun thei mamg, ah ngeltel zong inn hong hun thei ngawl ti awnkam vei tampi za veng sing. Pasel te mawh si maw? si ngawl lekhaw Zii te mawh ha? Naper tawl ngai in inn a hong na pasel kheh kawtin ha na muak? A leng muak malam sang ah inn sung a leng lam thei ngawl nu khen om tu lawi tu ngawl si. Pasel te inn leng phang, Muang pa leng ongla tsi maw? Inn sungsang tsa tawl ngawlin na na per na tawl ngai veng tu ti awnkam nemno thaw muak la a Bag sawng in tii tsop in tuh na pe veng a si lekhaw naper min pin mun dang ah bak thah om tu ngawl atsia inn ah hong tu thanap veng tu si. Ziite awnkam nem, awnkam lum in pasel te tawl banak te pai tiar si. Tsimi a sita inn sungsang ah awnkam nemno na mang thei a si lekhaw pasel te ang tu si.

3. Paak thiam in
          Inn sungsang tsa a puahsaknak vumah ziap in. A puahnak reltaak ngawl poh ti'n ngaihsak ngawlin om popo mah nen. Upa naupang ti om ngawl tutu si khen ziap nak deih teen ruakruak sising. Puan zar nak tuh a puahsak sikhen na thiam dan ti ziap le tikhaw a dang khen na puah sak bet tu si. Ni tin inn sungsang tsa a lian a koh ti om ngawlin a puahnak vumah ziap thiam tu heh a thupi ngaingai pakhat si deve si.

4. Tha pe thiam in
          Mipa te thinlung le ruatnak heh nupang te thaw danglam dun lam thei teen tu um sing. Exm: nupang te harsanak tawk phang awnkam, mitmai le puahnak in beihno ah lang veng si. Mipa te si lekhaw khawtizah harsa sikhen pulam ah lang tiar ngam ngawl si. Pulam ah a lang ngawl tavang poh ah thanau thei tu ngawl ruat mahnen. Harsa ngai ah a puah khokho nak te a lawhding ngawl phang a kiangno pin tha petu kin ngai deve veng si.

5. Koh no thil kheh lianpi tiar mah
            Pasel te sualnak kohno a puah kha phangin sualnak lianpi bangin thinlung sungah koih tahin sualzah thei zuam sawntuh si. Pasel puaknak heem sungpin reltaak ngawl sualnak tian na theidik sak a si lekhaw inn sungsang buainak tepan nak si. Nupang rek khat ten mi lakah pasel te zuar mang thei lai si. A vuma ngansaak bangin inn sungsang bekah zo ngawl pulam tian suah vengtu khen lawi ngawl si.... Pehleh tulai...

Pasel nenpin zii te za ot nak awnkam 8

Mipa a tam sawn in zii te puahnak te deih pelh atsia a puahnak vumah zii te thinnuam tuhin awn nap ngawl si sing. "Kei inn sung vang baal ngah awng nom ngawlla, thiang rengreng tuh in na puah zo dan, Lai na suangnak a ur dan" tibang awngkam lum na zii nenah rel awng tsi maw? Na paak asin a angnak a kam pin a suak ngawl pelhta a si khen a thinlung sungah angnak thaw dim tu si. Pasel te awnkam lum in zii te thinnuam tiar atsia a itnak kang/lian tiar si.

Pasel nenpin zii te za ot nak awnkam 8

1. Angsie

Zing le zan na laiei nak te beihno in a suang vut men nak a si ngawl lam nanthei asin kei zii paak ngawl in om himhimbtu ngawl si tsi. Heitasim tiphang pasel te naper sing khaw ti kei uar tseih veng nak heh zii te inn naper thaw saanteh phang reltaak si lai ngawl si. Zii ten pasel le tsate ei tuh ti'n nau kalen, nau put thah lamin lai sungsak si. Tsimi a sita na laiei tselh phang, 'keimah mi bawngpha pa sing. Nangmah na zii ngah heh ka ang leita sie' ti angnak rel awng ti maw?

2. Na mawi dan

Nupang te heh thi thaw nau nei saktu te si'n a taksa te khen mipa te tah vuar beihtuang si. Tsimi vumah nazi 24 sung tsawl ngawl inn napertu a si manin mawinak tsa tuh hun pe man veng ngawl si. Taksa mawinak a deih ngawl si ngawl si. Mawinak tah pasel le tsate thupi sawn ah a koih ta si. Zii te tah mawi sawn thiang sawn nanmu phang zii te vumah eai khaveng sing maw. Kei eai a sinlekhaw teldom in thuruat kul tinak si. A la-ngal man ngawl vengbta amahni le amahni khen thanau tawm ngai veng si. A sinak theisak in, 'ka zii mawino, ka mit ah vang na mawinak tumah in na bang zo suh ee... ' ti la a thinlung sungah angnak thaw dim tu si. A ngaingai ah khen mahni zii heh mawi ber ah kei mu mio nak si tho si.

3. A piding Nu si tsi

Nu te heh a heiheem ah phatei ngawl si. Nu le Pa tinak ang ni a om bangpah in lungse ni khen om si. Kei inn sungsang tsa anpiding Nu a lam angnak rel in. Pasel te kul le samnak, angki sop, laisung, inn a thiangtiar nak te le inn sungsang a tuamlawm dan te pakhat pakhat siar la Nu a piding lam theitu sising. Nu te Ni phang upatnak laieih puahsak in tsate nenah Nu naper dan te rel in. Nu phatnak tsate na rel ngawl a si lekhaw Nu upat dan thiam thu ngawl si. Kei inn sungsang tsa Nu pha, Nu piding a sinak vumah angnak rel thiam in.

4. Na sawng tu sing

Zii te naper nok phang paan men ngawl in kei puah thei nak te puah bawm kul sising. Exm: Nau kap manin pakaan a som man ngawl lekhaw inn sungsang ah pa ber ka si ti thinlung vor in pakaan som sawng saak kul si. Heimah reltaak ngawl na bawmnak kheh na vumah angnak lianpi nei tu si.

5. Na thanuam dan

A vuma ka ngansaak bangin zii (nu) te heh inn sungsang tsa nazi 24 sung rori naper te si. Tawl man ngawl ah a napernak te theisak khaleem ngawl in om mah nen. A talent le a thil titheinak te vumah theidik sak in ziap thiam kul si.

6. Nupi (zii ah nu) ka it ngai

Nupa kei si ongla nungsang nupi papi te heh ma nu le pa bang in paan/koih thiam kul si. Nupi Papi te bek si ngawl a suahpi a u le nau te khen a mahni vumah itnak lang tiar kul si. Heitasim tiphang a Nu le Pa, a u le nau te a it ta si. Zii lama suahpi u le nau te it thiam ngawl a si lekhaw lungsenak kei pe thaw bangdun si. Nait thiam a si lekhaw na vumah ang tu si.

7. Na angki mawi dan

Zii ten pasel te mawi a tinak angki sil thei tuheh a ot nak ber a si bangin tua na silnak na angki thaw na kaih dan, a mawi dan ti'n rel in. Mitdang mit ah mawi ti tahin pasel te mit ah mawi tu heh a ot nak ber si. Heimah relnak nei ngawl timi mi lak hawh phang a angki sil nak vumah lungkim ngawl in na om lekhaw a thinna tu si.

8. Nangmah na it sing

Nupa ongla poh na it sing ti rel kul leh ngawlla ah ruat mahnen. Pasel te kam pin a suak na it sing ti awnkam heh zaheh, ning thei ngawl si. Nitin a za ot nak ber a si bangpah in zii te nitin rel kul si. Amah pakhat bek na it lam theitsiang akhaw pasel te vumah itnak thaw lehrul leh tu si.

Inn sungsang mun khat sawngen thupinak

                  Inn sungsang pakhat ah a thupiber heh heisim ti phang in hei heem ah ka puahnak tahin a thupi sawn pakhat heh mun khat no in Pathian nenah innkaw sawngen dang thei heh si, ti asin sual tu um ngawl sing. Tsimita mun khat no ah innkaw sawngen kei puah phang thei kulnak  pa 5 heh paan dang asing.

1. Innkaw sawngen hun puah in (zing lam le zan lam)

                 Kawtin ha innkaw sawngen a phaber hun kei deng thei tuh?  Sawngen hun deng thiam ngawl si lekhaw innkhaw kim tu heh a har ngai si. Nu le Pa te hun neinak le tsate hun neinak te thaw rem in innkaw kim thei hun ber kheh deng tuh si. Santehnak ah ni khat ah a dawmber vei 2 sawngen dang tu si asin zing lam tsate tawngkai a hawh ma hun deng kul atsia zan lam ah khen tsate eihmu zau ma puah kul si sing. Zing lam nazi 7:00,  zan lam nazi 8:30 na ti a si lekhaw na tinak bangin a hun rori ah puah thei rori tuhin zuam in. Zing lam ah sawngen tuh heh ni khat sung naper nak, vak sukso nak, tsate tawngkai nak, tsate tsimnak, rualpi tetsa...., zan lamah lekhaw nikhat sung pathian kalen nak vumah angnak rel, Pathian deih ngawl zawng puahkha nak te sualzah ngen,......  ti'n sawngen ma sawngen tuh te pawl rel thei lekhaw pha ngai si. Innkaw sawngen hun ah pakhat a kim phang a tangthei a si lekhaw phone thaw ko in phone sungpin sawngen thei ak tuh puah kul si. Tsimi bang mun khat no ah khuklepbawk in innkaw sawngen nak kei puah thei a si lekhaw pakhat le pakhat thinlung khawnendun (itdun) thiam tu atsia Pathian thaw khen khawnendun tu si si.

2. A kawnpum (circle) khuklepbawk sawngen

                    Innkaw sawngen phang khuklepbawk kherkher kul ngawl, mahni le Pathian laklawh thupi sawn titu khen om si. A sual tinak si ngawl si. A kawnpum in khuklepbaknak thaw saw kei ngen heh Pathian kihzahnak, niamkhiatnak muh nak bek si ngawl in innkhaw kawtizah harsanak thaw na tawk pelhta a si khen a kawnpum thaw sawngen nak manin nangmah thazang nei tiar tu si. A si thei a si lekhaw pakhat le pakhat kutlendun thah sawngen nak manin thinnuamnak khen ngah thei si.

3. Midang tsa sawngen

                    Inn sungsang pakhat in mahni tsabek sawngen tuh si ngawlin midang tsa khen ngensak kul si. Taffany Fletcher in, 'ka tsate ten midang tsa sawngensak nak aw ka za phang timi aw tah awn lumsawn thei awng ngawl sing, Tsate nenah midang tsa sawngen kei zirh phang le midang tsa kei sawngen nak tsa ten a za phang inn sungsang ah itdunnak lianlian lelei si' ti si. Midang tetsa saw kei ngensak reng veng si lekhaw kei kiangah itnak thaw kei kulh akhaw nitin kei nunnak ah thinnuamnak le angnak thaw dim tu si sing.

4. Sawngen zem in

                      Mi rekkhat nu le pa ten zing laiei, sim laiei phang mahni rori in sawngen in tsate sawngen zem thiam nwl khen om si sing. Tsate mi lakah sawngen thiam, ngam theinak tuh zir nak min heh inn sungsang laiei sawngen tiar kheh si si. Nu le pa te sawngen zirh nak le inn ah sawngen veng naupang te heh sunday school ah sisen mipi lakah kjen sawngen ngam si. Sawngen kei zirh ngawl a si lekhaw Pathian thaw a awnpidun kham thaw bangdun si. Tsimita imn sungsang pin naupang te Pathian thaw awnpidun thiam theinak tuh zirh kul si.

5. Inn sungsang sawngen ah ninglam

                       Nu le pa ten tsate heh kumkhaw in a kiangah, a mit nuaiah om tu deih pelh napikhaw eih in zeinak manin mun khat ah om thei ngawl in kheksep veng si sing. Tsimi hun a leng ma nu le pa ten tsate a thupiber a zirh tuh pakhat heh Pathian nenah tselh ngawlin sawngen tu kheh si si. Inn sungsang mun khat no ah sawngen veng tsate heh kawnai kawnai a leng sikhen Pathian thaw a hum maan no in awnpi dun veng si. Sawngen ah huhham le kolnak te a theitsiang ongla ta sawngen ngawl om men tu hang ngawl si. Sualnak khawthim pi sungah a hawh ta sikhen Pathian thaw a kang ngawm manin sualnak khawthim pi in neh tu ngawl si. Inn sungsang sawngen thupi dan a theitu ten a inn sungsang ah remnak, angnak, lawhdingnak a tep bek zo ngawl Pathian in a ompi lam theitsiang in a nenah angnak rel thiam tu atsia a muitsu ngahnak te siar thiam tu si.

DAAN THUPINAK

       Lanlai nu le pa te ruat dan le pom dan heh tsanu tsapa ten nu le pa thurel nak heem a veksen ngaitu/luntu tiheh si. Nu le pa heh inn sungsang ah thuneitu ber, luu ber ti'n koihtsawm kha awng si. Lanlai nu le pa te pom dan mangtu heh a om lawi lai ngawli. Tsimi pom dan heh tusan tian ah kei hawhpi a si lekhaw tsate vumah sualnak lianpi puah te situ sising. Heitasim tiphang naupang te a sahnung nak tuh a zalen nak tuh kei khamsak thaw a bangdun si. Ram khangso US te si lekhaw nu le pa ten tsate tsovo a ngah zah nu le pa ten kham a si lekhaw tsa ten khen nu le pa te thukhennak ah len theihnung si. Tulai kei dimmun si lekhaw tsate heh a heizongza ah uk ot lai sising. Tsa ten khen nu le pa si ngawl leita uknak deih ngawlin nu le pa vumah tihsan ot nak thinlung nei deve si. Tsimi heh tsa ten nu le pa a do si ngawl si. Nu le pa nenpin amahni tsovo ngah rori tuhah a puah nak sawn kheh si si. Tu san heh tsim san a si ongla bangpah in minung pakhat ah tsovo lam thu zirhnak te za ngah ongla sising. Thuzirhnak ngai man ngawl le thei ngah lai ngawl khen om pahpah tulai si.

Naupang te heh Daan a nei theinak tuhin zirh kul sising. Naupang lai pinpan ah nu le pa ten Daan kei zirh a si lekhaw khawnai nai a hawh sikhen mitmai pha ngah tu si. Mi rekkhat te ruat dan si lekhaw Daan thaw nung heh thintsawl, lungmu rit, zalen ngawl ngai ta Daan lun kherkher kul ngawl, kei thei ah tawk ongla ti veng si. A ngaingai si lekhaw Daan in thintsawlnak, lungmu rit nak le zalen ngawl nak te puahtu si ngawl si. Keimahni kaisang tu le kei nundan mawi tiar tu sawn si. Tsate dan kei zirh phang ah a kulnak a thupiber pakhat ah a peh deve heh heh nu le pa te thinlung kheh si si. Zirh phang khen a lun zo tuh tian Daan koihsak masa kul si. Satehnak ah lampi laiah ah dingpi la ralring penak mei a sen a si lekhaw lam ten theinung ngawl,  motor in taih atsia thi thei. Mei green lekhaw motor te tawl sak tu atsia minung te lamten hun si. Tselhphang lamvak thah lam in lampi vumah borh (mahni ei nak) leh, vor dan ngawl si. Tsimi bang te pinpan naupang te zirh theihnung ongla si.

Nau pang kum 2 kum 3 a kim te heh nu le pa te thaw tu le tu haudun tam thei leitak si. Meheh ka puah lekhaw hei ka tang tu ruatnak nei ngawl in a deihnak vum bekah ngah tu thinlung nei si. Tsimi ta kum 2-5 tian naupang te thu a nei heh mawhnak nei lai ngawl si. Kum upa pi kil bangin Daan thaw kil theih silai ngawl si.

Kum 5 a kim ongla lekhaw nu le pa te ralring kul ongla sising. Heitasim tiphang nitin a mu tamber nak nu le pa awn, puahnak te a thup no in a thinlung, a thinsen sungah lut pan ongla si. A rei ngawl pahin nu le pa phatnak le senak hem puah lun deve tula a si ta nitin awn, puahnak ah ralring kul ngaingai si. Tsa ten nu le pa te sinak hem heh a pha berh in ruat a sita a heizongza ah kei ning lun tu si si. Ka naupang lai ka mit rori in ka mu veng nak pakhat heh Pa si ngawl lekhaw Nu ten tsate zazial pe in kaam sunga meiling thaw zalap tiar veng kheh si si. Tsimi tsa za kei lap tiar kheh vei khat ah sual pa 2 kei puah thaw bangrep nom si. Amahni mai ah za na hawp bek zo ngawl za na lap tiar a si lekhaw na tsa ten za a hawp deve nak tuh heh 90% kim ongla ti thei dang reng a sing. A si thei lekhaw tsate maitang rori ah tsate vumah puah deve tu kei deih ngawl nak sualnak himhim puah tuh ngawl in zuam kul sising.

Tsin inn Zaniat ram sung ka rualpa thaw Gospel kei hawh laiah ka mit a var tiartu pakhat tawk sing. Tsimi heh kei leng nak tuh Chairman pa inn ah leng kawm si ung. Kei mai pin naupang pakhat in a nu awnsol in a hau deve tseih kheh paan kawm reng si ing. A nu khen a zak leita in a tsapa kheh vat atsia kawnai pin ha tibang awn na thiam?  ti'n dong si. A tsapa in e pa nenpin si ti si. Tsimi ka za phang ka thinglumg danglam ngai in theitsawm sing. Naupang pa sual maw?  Apa sual si ol ha?  Daan nei ngawl, awn sup ngawl in tsate maiah midang kei tinak heem heh a mutu le a zatu tsate thisen sungah luang atsia tuung deve leh veng si. Nu le pa ten tsate maiah awn phang awnkam mawi le Daan nei ngai in awn kul sising.

Mi zahlam nu le pa ten molhkang thaw tsate uk phang bek kih/lau atsia thil pha ngawl himhim puah ngam tu ngawl ti in ruat sual beng sising. Vaat tu a lau ta nu le pa maiah kun pelh napikhaw nu le pa mu thei ngawl ah a bangpah sileh veng si. Kei nei nak kawlpaw, vok, keel te vaat tuuk pol a rei awh ngawl si, tillem no ta bek si. Mi zahlam nu le pa heh tsate sualnak puah ngah phang molhkang pa 2 pa 3 lai thaw nase tak vaat in tsate thurel veng si. Tsimi heh pha maw?  Kei ti phang pha himhim ngawl sing. A pha lam tah a senak tamsawn si. Inn pin pa te vaat tarang nak le nu ah hau tarang nak naupang heh rualpi lak leida phang le mipi mai hawh phang theitheih nung si. Heitasim tiphang a thinlung ah thinphunak thaw dim in a thuruatnak Luak khen khawla pi leng leh thei ngawl lata si. A nunnak ah angnak om tu ngawl atsia hei zongza vumah lungkim ngawl nak thinlung nei tu si. Nu le pa,  u le nau vumah itdun nak pai tu si. Sualnak a nei phang na vaat tseih tahsawn in awnkam neem no thaw a sualnak puah lekhaw senak, dumsuknak le thihnak a leng thei lam te a theitsiang tuh'n rel sawn in. Tsate vumah molhkang mang tu ngawl ka tinak si ngawl si. Molhkang mangnkul min le awnkam mang kul min om si.

Sualnak a puah phang hun reipi ngak ngawl in vaat, hau, rel vut nom in. Zan na pa leng lekhaw na puahsual nak te ka rel tulai, tsimi phang na pa'n nanngmag vaat leh lai sawh aw..... ti veng sising. A phatnak khen a om bangpah in a pha ngawl nak khen om si. Zing ah a puahnak sual man heh zan apa leng tian na ngak phang ni khat sung tsate thinphu tiar thaw bangdun si. Pa te khen thula thei masa ngawl in zii te relnak menah tsate vumah thu lairelnak puah vut nom tu ngawl khen thupi ngaingai si.

Tsate vumah na awn nak hem pelh ngawl in puah in. Sualnak na puah lekhaw na vaat tu sing tinak sipelh a puah ngaingai phang ngaihhar in vaat leh ngawl tibang nei himhim mahnen. Vat/hau tu na tisaak heh kawti zah na ngaihhar a si khen na awn nak bangin puah in. Sualnak ah a rah a kha dan lam theithiam tiar tu si. Sualnak ka puah a si khen heimah poi nak ka nei ngawl ti thinlung a nei ngah lekhaw Daan nei ngawlin sualnak puah leh tu khen lau leh tu ngawlla si. Tsate sualnak nei ngawl kei vaat/hau ngah si lekhaw sualzah ngen leh tu heh nu le pa ten zak tu ngawl heh a thupi ngai si.

Tsate a sual phang pa ber thei tuh ngawl in nu'n sualnak thupsak, thuson relsak tibang nei mahnen. Pa ten tsate a hau phang tsate maiah amahni lam tang in bawm tu ngawl khen thupi ngai si. Nu in tsate a dawidarh luan doh, Pa in tsate a heet doh phang tsate maiah reel ngawlin tsate om ngawl min ah reelkawm pha si. Tsimita Daan zirhtu le Daan zirh nak tsate laklawh ah pawlkom nak a pha tu thupi si.

Daan tinak heh kawpi kulh nak Ving thaw bangdun si. Ving sungah a om thiam te tsa heh ral hinkim le vuih lakpin khamsak atsia a om thiam ngawl ten Ving pulam ah suak atsia ral ten rek, vuih in nuai, hawrkuam sungah teer si. Daan sung pin kei suak a si lekhaw miluat bang pelh na khaw thihnak thaw khum leh veng si.

♥Daan in na puah ot pittseih nak na puah tiar tu ngawl si. Na puah ot ngawl nak te khen na puah tiar tu na si.
♥Daan in a pha le a se khen sak si,.
♥Daan heh harsanak le lawhdingnak laklawh lei dawh tu si.
♥Tumah rel ngawl in na puah ot nak le a puahnak vum ah Daan in na kil tu si.

Note: Me Daan thu ka ngannak heh Bible sunga sualnak daan si ngawl in nitin kei nunnak kei nei kulnak daan si.

Ngantu: Nawn Thang

Tsimnak le Thulairelnak

    Vei khat lai'n lampi kiangah Hot Dogs (sa thaw puahnak Pawngmuk) zuartu patsang pakhat om si. Lai a thiam ngawl ta leivum thuthang te vei khat khen siar awng ngawl tu pa si. A beng a ngong ta Radio khen ngai thei ngawl si. A mit khen khawla mu thei ngawl in a thim ta TV khen paan awng ngawl si.
    Tsimnak nei ngawl beng ngong, mit khawla mu thei ngawl pelh napikhaw thatho ngai in lampi kiangah Hot Dogs zuar in om si. Ni khat zawh ni khat in a dawr ah eitu tam nei lelei in zuarman kut sung ataang tangka khen tam lelei ngah deve si. A zuar tuh Sa le Pawngmuk khen ni dang a tah tamsawn tsah thei atsia a Hot Dogs zuar nak lawhding ngai manin laisuang inn phatak pakhat lei bet thei si.
     A tangka zei nak ah lawhding ngai in a per tseih lai ah Buaih a ngah tselhtang a tsapa kheh a pa naper bawm tu in a pa nenah om si. A rei ngawl ah thu lamdang thu suak si. Tsimi heh a tsapa in a pa nenah, "Epa..... tulai kei tawk nak tangka zei lam nase ngai in a teer lam thu (economic down) thei ngah ngawl haw tsi maw?" ti'n in dong si. "Thei ngah ngawl pah mio sing, ka rel tuuk aw" a pa'n a tsapa nenah dong leh nom si. "Leivum pi tangka zeinak lam nase ngai in teersuk si. Ram sung om keimahni te sesem rohsawn tulai si. Tsimita a leng tu harsanak te a leng ma keimahnin rori in ralring kul si sing" ti a tsapa in apa rel si.
        Ka tsapa heh University pin buaih ngah, laithiam, thuthang siar, Radio a ngai veng ta keimah tah thu tampi thei tu. Tsimita a thuruatpi nak heh heisiar ngawl in om ngam nung tu ngawl sie ti'n apa in ruat si. A thaizing lekhaw a zuar tuh Sa le Pawngmuk khen dawm peper tsah atsia a taar nak signboard khen zul si. Tsel phang a naper Hot Dogs zuar khen thatho leh ngawlla atsia A rei ngawl phah in a dawr ah a eitu dawm perper si. Ni khat zah ni khat ah a zuar nak Hot Dogs khen khawng ngawl lelem in om si. Apa in a tsapa nenah tihen rel si, "tsapa ... na reelnak te maan miomio si. Kei dawr ah eitu dawm ngai ongla si. A hun kal in ralringnak na pe ta ang ngai sing" ti si.

# A tsapa in tangka zeinak lam a teeksuk lam a rel ngawl asin Apa khen Hot Dogs dawr teer ti ngawl sipelh si.

Thuanthu ah zirhnak  nuam nak
—-----------------------------
       Kiangkap pin theinak men ah beik no in thu lairelnak puah tu ngawl. Tsimnak nei heem in thu lairel thiam si ngawl si. Midang in thu a ruatpi phang a ruatpinak te sang la a si theitu maw theitu ngawl heh ruat leh ngawl in om popo mahnen. Ruat leh tsawm ngawl in thu na lairel lekhaw mailam ta sungnak tampi tawk tu sising. Tsimnak nei ngawl si khen lawhding thei nak tuh ah kei kulnak heh Nun dan pha tu, naper nak ah thinlung tak in per tu, mailam tumtahnak nei tu, midang vumah ngaihharnak thinlung nei tu le thudik ah ral pha tu heh kei kul nak si sing.

Ref: The light of English Magazine (december, 2013)

Korea tsarah nutsa te

" Tsanu... na zaunak pin tho law,
tawngkai hawh hun kim tula si.
tho law tho law"

                 Enu phong nak manin zaunak pin tho ot lai ngawl sipelh mit hak khokho in tho sing. Nitin ka puah veng nak bangin lungmu tsiang leem ngawl tahlam ah bang vum aa nazi lemlang keh kheh paan sing. Nazi ka mu tangah .. khawnu ongla tih heita tubek ah keimah na phong... thintsom thei dan ti'n Enu hau sing. Inn kongkhaam te ring pipi khaam atsia tawngkai nak tuh a kulnak te nawhnah ngai in puah sing. (Korea hight school ah tawngkai hawh khawnu lekhaw nase ngai tawh veng si). Tawngkai hawh tu ka thawi phang ka ning pin Enu awnkam za sing. " Tsanu sual ka zah sawh in, ka dam leemngawl ta si." Tsimi awnkam ka za ka thintsom thaw,"tua khen tsoplut leleu maw, tsoplut khen na ngah thei dan, nangma bulpak nat bang" ti sing.
                   

                   Tsimi phang Enu kheh keimah a maisong thah lamin," kawnu ka phong ngah ta ka thin nuam tei deve ngawl sing, na laikeng tuh na puahsak ongla sing khen thah in maw…" ti atsia a penak lai khuang khen suat vumah deng in .. tawk ongla lai khen eitu ngawl sing tawngkai hawh sawn tu sing ti'n Enu kheh hau sing. Enu heisiar ngawl in tawngkai ka hawh nak tuh lampi bek paan in ka hawh thahlam ah ning lam ka paan leh phang suat vumah lai ka deng nak laikuang le lai a tuan te a khul tumtseih kheh mu sing. Enu mai khen thisen om ngawl bang ngo dekdek a si lam khen mu sing. Tsimi bang sipelhatsia Enu heh tu le tu a dam ngawl rengreng veng ta keimah khen thinphu ngawlin tawnginn lam hoi leh in tawngkai hawh sing. Tawngkai pan ah thu pakhat thei sing tsimi heh tu zarh Tani ni lekhaw Picnic suak tu ti kheh si si. Keimah khen hawh ot deve ngai sing. Rualpi te thaw mun khat ah vaak dang ot bangin tsarahnak khen tillem no poh khen hei ot sing. Tselh phang zau min ah dam ngawlin zau reng vengtu Enu khen tillem no ruat ngawlin rualpi te thaw sah/ang ngai in sel ot sing.

                    Siim lam tawngkai tselh inn ka leng phang a kel bangin zau min vumah Enu a zau kheh tawk sing. Zaumin vuma Enu ka mu phang a vumah lungkim ngawl nak suak nom si. Enu in lekhaw tawnginn pin a leng keimah kheh, "tsanu inn leng ongla tsi maw?" ti si. Enu thudong nak o ngawlin,"Enu tu zarh Tani ni (satday) lekhaw tawnginn a ka rawlpi te thaw picnic hawh lun ot sing, ka lun tiar deve in maw" ti sing, Enu in," Picnic hawh tu maw... tsanu kawzah ha a bo tuh" ti'n a bo tuh tangka thu dong masa si. Keimah khen Inn sungsang harsa dinmun thaw a sita hawh asin pha maw/pha ngawl reipi ruat pelh atsia thu ka khen vut thei ngawl ta Enu nenah 80,000 kul tu si ti sing.(Korea heh tangka man nei ngawl si). Ka relnak Enu a thei phang a thinphu thah lamah  80,000 rori maw kul tuh? ti keimah dong si. Enu kheh awn ringpi in, Hei a.. 80,000 nei ngawl tsi maw? Tsibang tsarah inn sungsang ah ka suak heh keimah le keimah haw tsawm sing, Midang te bang in ka leida deve thei ngawl ka ruat phang thanau sing, Enu khen haw sing, Innkhaw pakhat sipelh Enu pakhat bek ka nei khen haw sing.

                      Enu kheh haihawh pi vei khat haihawh atsia Bank laibu pakhat keimah pe si. Me sungah tang 1,tang 2 ti'n ka khawl nak tangka te pawl si…tsimi sungpin na kul nak tangka 80,000 suah aw ti si. Ka suak pinpan ka mu awngngawl nak le a vei khat nak Bank laibu ka mu nak a si ta ka diriam ngai in ni sing. Tselh phang Enu nenah angnak awnkam khat khen rel man ngawlin khaw sung om Bank ah rang ngai in dan sing.

                       Bank laibu ka muh phang a sungah tangka ting khat (100,000) a om lam thei sing. Keima ta a si lekhaw tizah tangka heh tam ti leita sing. Tangka tizah nei reng tih a heita a mang ngawl ti'n Enu kheh mawhsiat tumtsih sing. Picnic hawh nak tuh ah tangka thawng riat (80,000) suah nom sing. A suah tselh zawh ah bank laibu sungah ting riat le thawng kul (920,000) om lai kheh a thei phang tulai style ti'n ka nei ot pittseih nak handphone ting li (400,000) man lei sing. Khaw sungah phone thaw ka vak thahtseih lam ah lampi kiang angki zuarnak dawr mu sing. A sungah lut in ka deih nak te ting nih (200,000) man lei sing. Enu meetsak tarang veng nak ka sam khen 50,000 bo in dawr ah meet sing. Thillei nak thaw a kulnak ah mang nak thaw a si phang a bank laibu sungah thawng sawmkua (90,000) bek taang si. Ka deih nak te ka lei tselh phang inn ah hong atsia Enu thei bebel tuh in thawmvang ringpi in inn sungah lut sing. Enu a eihmu sipelh ka thawmvang manin tho atsia leng ongla tsi maw ti keimah dong si. Enu kut ah bank laibu ap leh sing. Enu khen bank laibu paan taitai leh ngawlla in khom si.

                     Ka rualpi te thaw ni 3 zan sung amahni bang in sah ngai sel thei sing. Inn lam harsanak le Enu natnawm khen ruat ngawlin ka om thei ta ka tep awngkel ngawl nak sahnung nak te thaw nuam ti leita sing. Sahnung hun ni 3 le zan 2 bo in inn lamah hong nap ngawl thahlam in hong si. Inn ka leng Enu inn leng ongla sing ti'n auh pur si. kei innpi khen lamdang ngai in dap serhserh in om si. Enu inn leng ongla sing ti vei khat auh lehleu sing. Hei aw poh khen ka za ngawl manin ka thinraw leita ta inn khaampi khen kawng thaw sirh lawk in lut sing.

                       Inn sung ka lut phang zaumin vumah a zau reng Enu kheh mu si. Inn ka leng phang keimah ni zumzum in a muak vengtu Enu in tua picnic vak min pin ka leng heh awn kamkhat no khen awn ngawl si. Tangka tampi ka mang ta Enu a thinraw situ um in Enu ruangpi thing in phong tu ka tuum phang Enu ruang heh tsop serh lam thei sing. Enu vumah ka mitti a ro ongla mitti te lamdang in a tser, a suak leh bekzo ngawl ka thinlung khen vang sun nak bang in na si.. Ka haw ngaingai nak Enu taksa ruang tsop ka mu phang thinna in lungse ngaingai sing. Ka um hang ngam ngawl ta Enu ruangpi thing in ka phong tseih pelh sikhen Enu tho thei leh ngawlla si. Puan sunga Bank laibu lei atsia Enu mit kiangah koih in Enu nidang phang puah leh tu ngawl la sing ti'n ringpi au in kap sing. Tsimi phang Bank laibu sungpin lainah pakhat a ter mu sing. tsimi heh Enu a dawltaber lai si. Siar tu ngam lem ngawl in siar sing.

To

Ka itber nak ka tsanu paan tuh
tsa na nu keimah heh haw ngaingai si ngawl si tsim, tsarahnak hawrkuam khen haw ngaingai si ngawl si tsim? tsanu ngaihhar na kun sing... ngaihhar na kun sing. Na nu heh tsimnak khen nei ngawl, tangka khen nei ngawl. Ka tsanu pe tuh itnak ngawl neinak nei ngawl tu pakhat sing tsanu. leivum ah nangmah pakhat no ruak ka zam nak vumah ka thin nuam thei ngawl si. nat ka nei ta tibang hen nangmah ka zam nak si. ka nat nak at asin dam thei tu tipelh si. sipelhatsia at man tuh tangka dawm ngawl si. thu tampi ruat sing. ka at ngawl lekhaw ka tsanu in midang bang ei/sil theitu ti ka ruat ta Oparation tu ngawl in ka deng nak si. Kum le ni te a rei dohdoh phang ka natnak khen zual dohdoh a si ta tuhen nangmah zam kul ngaingai sila sing. Tibang mang taak ngawl na nu keimah heh Enu ti'n na ko nak vumah angnak na rel sing. Lei vumah ka it ber nak heh nangmah na si lam na thei tu um sing. Tsanu ka puan sung phatak no in phet la zei in Bank laibu mu tu si si. A sungah a kum kum a la la ah ka tsum nak tangka thing zanih (2,000,000) om si. Ka tsanu tsaah harsa leh tu ngawl si tsi.

Kumkhaw nangmah it tu
Na nu

                      Enu lai ka siar tselh phang keimah le keimah haw tsawm sing. Enu ka haw tah a let tampi in haw tsawm sing. Enu ka mang nak tangka te na nat Oparation nak tuh na tsum lam khawma no in na rel ngawl. Enu na itnak le na deihsak nak te theithiam ngawl tu na tsanu keimah vumah a heita tizah na it . Nidang lekhaw tawngkai hawh hun zing phong tu le laikuang sunga lai ei tuh nei leh tu ngawl maw Enu. Zau min ah dam ngawl in a zau reng veng tu Enu mu ni om leh tu ngawlla ti ka thei phang ka thin a keh tu bangin na si. Enu nangmah thaw vei khat no poh khen tawhdun leh nuam sing. Enu nangmah ka pe nap ngawl nak ka itnak hem na pe ot sing ti'n kap sing. Ka kap nim phang Enu nenah ka rel awng ngawl nak awnkam ka nei lam thei ngah sing. Ka thei tangin Enu mai ah, "Enu… keimah in khen nangmah it pittseih deve sing" ti heh si sing.

Ref:FWD sunga a rem dandan ah ka let nak si.

KHRIH UMTU LE SUMDAWNG NAK

                      KHRIH UMTU LE SUMDAWNG NAK
                      ++++++++++++++++++++++++++++
                                   Saya Thian Za Uk      

THUMAIHUAI
                      Khrih umtu te nunnak ah a peh zom dun sumpai le sum dawng nak hen ah tuni tsian in pawlpi zah lam, khaw le ram tampi ah buaipi nak pakhat si si. Umtu mi zahlam te’n ti hen ruat nak nei veng si ti mi heh “Khrih Umtu te hen tangka puah sum dawng nak lam henah kei uar leita tuh si ngawl si,” ti’n tit u khen tapi om si. Tin Khrih Umtu zah lam te hen “leivum ah kei om si nung sang kei thi ma hem per kul ei kul kei si tsa heimah poi nak le umnak thaw seng dun ngawl si” ti tu khen tampi om si. Me thu hen ah tuni tsian in leivumpi ah a om Khrih Umtu tampi te hen buaipi ngai nak thu pakhat si. Timi man in me thuthu thaw pehdun in ka rel nuam deve nak heh silekhaw me thuthaw a pehzom dun Laithiangrim sung ah a om a phi dawm lai le kum thang nih lai a laim ongsak ah kei Bawipa Jesh Khrih in umtu te nun dan tuh a zirh nak thaw dawm lai ngan nuam deve sing.

Sumpai le Khrih Umtute Nun
                        Sumpai le nei nung nak lam thu thaw pehzom dun in minung te hen beihno in kei ngah nak si ngawl lam heh tsiang no in thei dang ten tu heh um sing. Lai Thiangrim khat lam hen nei nung nak heh heimah a singawl lam le hausa (lian) nak heh a lua nung dan heh tsiang no in kei rel si (Psalm 11:4, 28), tin khat lam henah kaw tin si a rel ti kei pan le khaw sumpai le nei nung in hausa nak heh Pathian muitsu dong ti lang tsiar nak asi lam ken Lai Thiangrim in tsiang no in ngan si (Psalm 19:14, 112:1-3; Proverbs 22:4). Lai Thiangrim in a rel leh leu nak pakhat heh thilri nei nung nak lam heh Pathian muitsu dong si ti’n ti kher ngawl si heiman sim tilekhaw Pathei thei ngawl te’n khen thilri nei nung in hausa thei si (Psalm 73:12).
                         Me a vum a Lai Thiangrim rel nak te kei paan poh le khaw  a kawti na ti’n aitan in thu dong ot tu khen om bel tu in nang um sing. Lai ngan thiam James Collins le Jerry Porras in a lai ngan nak laibu sung ah me thu thaw pehdun in a ngan nak heh ti bang hen ti si, “Mi pakhat in a kut sung ah tangka tampi a om phang in huaitu sual (tyranny) pakhat si” ti’n ti si. A ti nuam nak heh silekhaw tangka thu neinak mang in mi uk atsa, a mi uknak singawl lekhaw tangka mang in mi atsiar nak te’n buainak a tawk pang sah tseih men in om heh Khrih umtu pakhat tsa in a phangawl le a launung si lam heh kei rel si. Me sumpai thu henah Umtu te hen heisim kei theikul ber nak tilekhaw Lai Thiangrim kei siar phang kaw tin kei pom, kei thei ti henah ka pom dan le ka thei dan henah man maw man ngawl ti heh ruat masa po kul si. Sumpai le nei nung heh Lai Thiangrim sungah kei mu bang hen Pathian in nei nung in om tu heh kei kham ngawl si a mah zong kei nei nak te kawtin kei ngah ti le kaw tin kei mang, thuman nak thaw kei ngah nak si maw si ngawl ti le a pha lawm zong le Pathian deih zong bang in mang thei ing maw ti sawn heh si kei thei kul Umtu kei nun nak ah.

Khrih Umtute Sumdawng nak le Umnak
                          Khrih Umtu pakhat in Pathian ko nak a si lam heh mite nenah lang tsiar ot a silekhaw sumdong nak ah ralring kul thil heh mahni pumpak deih zong bang in naper, tsan nei ngawl pek nak (charity), it nak le thuman ngawl in sumpai ngah nak heh poisa lem ngawl in om kha tu heh ralring kul si. Rebecca P. Judge in a lai ngan nak magazine sungah kawtin ti sim tilekhaw “Khrih Umtu pakhat hen a inn nen te a it meu a silekhaw a sumdawng nak ah sawm ngawl in om tu ngawl si. Ti min ti ngawl in a ma pumpak ta bek ruat in na a per silekaw, Jesuh Khrih tsiar nak ‘na inn nen te na it nak kau tsiar in’ ti nak heh heimah kul ngawl si” ti’n ti si. Jesuh in a ninglun ten en ah  nang mah ni le nangmah ni tsawm tawm un ti ngawl si. Jesuh in a ninglun te nenah a tsiar nak heh ka tut e tsawm in, vansil tuh a nei ngawl in a om te van siltuh pe un ti’n zirh si. “Mah tsabek ruat in naper kei si lekhaw Jesuh Khrih rel nak a si nang mah le nangmah na si nak zam la ka ning lun n ti’n a ti nak heh hei mah thupi ngawl in kei tsang tsiar thaw bang ve si” ti’n ti si. Umtu pakhat in kei naper nak ah kaw ti bang a si Pathian deuh zawng le Lai Thiangrim rel nak thaw ka naper dan heh kaih dun maw dun ngawl ti heh mahni le mah ni tsek tawm in Pathian deih zawng bang in le Lai Thiangrim tsiarnak bang in kei puah le per thei tuh heh kul dang ten si sing.

Jesuh Khrih Leivum A Omlai Nun le Mi Nawm Tarah Thaw Peh zom Dun in Thu A Zirhnak
                             Jesuh Kherih Leivum ah a omlai in mi nawm tarah pakhat si ong si. Isaiah 53la Phil 2:7 sung ah kei pan lekhaw “A mah le a mah sel din mun si nak le si.” Tin 2Cor 8:9 sungah “Tarah in tang atsia, timi timi minawm tarah in a tsang nak man in mihausa le nei nung in suak si tsi.” Jeusuh Khrih heh minawm tarah pakhat si in, minawm tarah te bawm in naper veng si. Vanvum le leivam Kumpibawi sipelh in leivumah a tsolh sung phang in suak min tuh khen nei ngawl in ramsa lai ei nak kuang sungah suak si. Timi heh leivumah a om mi nung hem tarah le milian deih dan nak om ngawl in Pathian it nak thu thei in le kan nak ngah thei nak tuh in sawn si. A Nu le a Pa a silekhaw heimah nei ngawl minawm tarah pakhat si.
                            A u hamzawh in a mah leivum ah a lehtu a Pa na aper nak kei pan silekhaw thuthangpha phuang, mi n ate dam tsiar, beng ngong te beng var tsiar, mipharte dam tsiar, khaw mu ngawl te khawmu leh tsiar, bek zo ngawl in satan thawng sung ah a tang te zalen nak (luatnak) pe si. Jeusu Khrih in rikam le taksa vum ah natnak tampi on in Pathian sannak thuthangpha le a ngeih a ngeih harnak thawmpha za in sannak ngah thei nak tuh in thiang tsiar sak a kul lam le taksa lam ah luat nak (zalen nak) pe kul lam a thei man in leivum ah tsolh  suk si.
                             Jesuh Khrih leivumah a om lai in minungte khaw sadan man ngawl te le zirh nak man ngawlte theng si. Dan thiam le Suangbawi ten umnak le a zirh nak heh sile khaw sumpai nei in neinung in a om te heh Pathian muitsu dong te si ti’n le Pathiang thaw a khawnen te si atsia heimah nei nak nei ngawl minawm tarah te heh Pathian tsam nak dong te si” ti’n ti si. Sipelh atsia Jesuh leivumah a omlai nun le a zirh nak te hen sumpai nei in a nung thei te heh Pathian muitu dong in Pathian thaw khaw nen dun tsuang a singawl lam lang tsiar si. Mahte 5 le Luke 6:20-21 sung ah “Minawm tarah in a om te Pathian muitsu dong te si utsi, Vanvum uk nak heh nang mah ni si….. Sipelh atsia mihausa te nenah ti hen ti si, “Thinhar nak lianpi nang nen ah leng ta sen, heiman sim tilekhaw nuam ngai in ung thei nak gah tselh ongla si utsi. Thinhar nak lianpi nang nenah  leng ta sen, tuhen laikham ngai a om te, heiman  sim tilekhaw rikaam leh tu si utsi” (verse 24, 25).
                            A vum a te kei pan phang in Jesuh mihausa le sumpai neinung ngai in a omte sual in a tsan ti nak si tsuang ngawl si. Jesuh in mihausa te a nen hawh tu khawm ngawl si. Mihausa le neinung a nen ah hawh te letkhan(welcome) si (i.e. mihausa a si Zaccheus (Zekia) Nicodemus le Arimathea khaw mi a si Joseph). Lai Thiangrim thukam lun sungah kei pan lekhaw mihausa Pathian deih in Pathian thu lun in a om mihausa mutuh om si (i.e. Abraham le Job). A mah zong Pathian deih ngawl nak heh sikhaw sumpai tangka deih lei ta heh sawn si.

THUKHUM
Umtu sumdawng nak le neinung in mihausa si tu heh Pathian in heimah kei khawm ngawl si. Sipelh atsia matsa bek ruat in naper, mahni tah nei ngawl sawn te vumah ngeih harnak nei ngawl in, mahni leh mahni bek heh sumpai neinak man in Pathian thaw khaw nen dun tsuang in Pathian muitsu dong in ruat kha in a nei ngawl minawm tarah te heh Pathiam tsamse nak dongte ti in ruat kha atsia zoh suam kha tu le Tangka deih ze kha in ke om kha tu sawn heh Pathian in keii siang ngawl si. Tin sumpai tangka deih ze nak man in Lai Thiangrim sung ah Pathian rel nak thaw a kaih dun ngawl in naper atsia Amah thaw kawla in om kha tu a sing ngawl bek zo ngawl thuman ngawl le thuson rel nak thaw mihausa, sumpai nei in minei nung kei si kha tuh heh Pathian in kei siang ngawl si (Pro 13:11; Ecc 5:10; Mtt 6:24; Lk 3:14; 1Tim 6:10; 2Tim 3:2; Heb 13:5; 1Pet 5:2)

LAIBU DONGNAK

1. Collins, James and Jerry Porras. Built to Last: Successful Habits of Visionary Companies. New York: Harper
Business. 1994.

2. Judge, Rebecca P. Faith and Economic. Word & World Spring on 2010.

3.Stott, John Decisive. Issues Facing Christians Today. London, Fleming H. Revel 1984.

4.Tozer, A. W. “Keys to the Deeper Life,” in the Sunday Magazine, 1957 : Zondervan Publishing Corporation, 1987.

Tangka kei nei tam theinak tuh.

     Nitin tawl ngam ngawl sa-up suak in naper deve sipelh, tangka mang ngam ngawlin tangka tum (khawl) tseih deve sipelh a heita kei tangka bawm sungah tangka a dim om veng ngawl si ol ha? Eih le In tsa damsam nak manin na thin buai tsi maw? A heita milian te zong tangka thu ah thinlung buai kul ngawl si ol ha? Tsimita me tangka damsam rengreng thu ah milian luak tillem zawng dang vut rih asing khaw ruat dang rih a sing. Mi rekkhat ten mitsarah luak le milian te luak thuruat thei nak heh bangdun ngawl si ti si. A dangdun nak pakhat heh mi zaraan ten lekhaw nitin ei tuh in tuh ta tian bek ruat atsia milian ten si lekhaw na pakhat a per tula nungsang kawzah aka ngah leh tuh, kawtin lian sawn doh in na ka per thei tuh ti'n ruat masa veng si. Tsimita milian kei si ot lekhaw milian te thuruatnak pa (6) heh paan dang a sing.

1. Tangka bawm sunga tangka upat in
     Mi rekkhat te si lekhaw tangka bawm nei ngawl ta khen sibel tu angki dip ah si maw bawngbi dip ah phatak no in khen lep tuam ngawlin tangka thun veng si sing. Me heh nun dan pha ngawl taktak si. A tang thei a si lekhaw tangka bawm lei in a sungah nambat tam pin dawm ti'n a sangsang in thun tuh si. Na tangka bawm sungah tangka kawzah a om ti khen theihdik reng in. Tangka na upat, kei it thiam a si lekhaw tangka in keimahni upat, it deve tu si.

2. A kul ngawl nak ah mang tuh ngawlin Daan nei in
    Thil pakhat khat na lei tu phang tangka bawm sunga tangka na suah ma'n phatak no thuruat masa in. Santehnak ah Zuu in pa in milian te in veng nak zuu manhar ting val man in ot deve. Me zuu manhar ka in thei deve lekhaw milak ah leida thei ti'n a in ot deve veng si. Tsimi zuu a in manin heiha a miat a ngah tuh om? A palang zuar leh sikhen za man lun bek si thotho tu si. Vei khat in man heh ni kawzah mang thei tu ti sawn ruat tuh si. Tangka nase tak in na zei nak kheh vei khat kei puah nak man'n thawnthong tsiar awl a sing.

3. Theireng in
     Ma deihnak vum bekah thupi tsan in tangka na mang a si lekhaw mai lamah tangkai tampi pi mang tuheh zongsang beihno si. Mi zahlam ten tangka mang tu phang ruat ngah veng ngawl nak pakhat heh Inn sungsang tsa, mah mailam tsa a kultaam nak ah tangka mangin ma taksa ah deihnak ah tangka mang heh si si. Tangka na mang tak ongla a si lekhaw a phaber heh thil pakhat na lei ma ruat masa in. Na ruat masa nap ngawl lekhaw tangka bawm kau mahnen. Ruat ngawl ah tangka na mang nak te kheh ka ruat phawk ngawl ta leleh tu sing titheih leh ngawl si.

4. Thei tsawm in
     Na tangka bawm sungah tangka dawmno bek atang na mu lekhaw Aw tangka tam ngai ongla si men ti phuntiar tseih tahin tuni sung ka tangka kawnai ah ka mang, hei a ka lei suak ti theidiknak nei sawn in. Ni dangah thil na lei tu phang lei kul ngawl nak te na thei tiar ahkhaw tangka bawm sunga na suah nak tangka khen a bawm sungah thun leh theitu si tsi.

5. Tangka in tangka zei tiar in
     Tangka in tangka zei kei ti phang lamdang ngai tu si tsi. A tinuam ber nak heh kut sungah a om tangka heh keem men ngawl in naper tiar tu tinuam nak si. Saantehnak in tang 100 ka nei asin a zahlam 50 heh ei tuhin koih atsia a dang 50 heh midang put, sipuazii naper nak ah mang tu tinak si. Tsimita tangka kawzah na nei si khen thingkuang sungah khom reng mahnen. Na tangka naper tiar ngawl lekhaw tangka khang ni om tu ngawl (0) bek ngah tu si.

"Milian te bang ruat la, Milian te bang tangka mang mahen"

Ref: F-Files
    

Peleh tu ralring la tsi maw?

Epa kum heh kum 80 kim ongla si. A liamsaak ni khat ni ah keimah le kum 45 a si Epa thaw milengnak khaan ah  to kawm si ung. Limdik ngawl pi'n milengnak khaan phawklet (window) kiang ah Kawlpaw pakhat leng si. Epa in

- Metawh heipi sim?
-  Epa metawh Kawlpaw si

Minute a rei zawh in Epa in a vei 2 nak keimah dong leleu si.

-Tsapa metawh heipi sim?
- Epa tungtu tek le na rel ongla sing. Kawlpaw a si lam

Dawm a rei doh phang Epa'n keimah a vei 3 nak dong leleu si.

- Tsapa phawklet kianga tawh heipi sim?

Me a vei 3 nak tian keimah a dong phang ka thinraw atsia thinsup thei ngawlin Epa auh sing.

- Metawh kawlpaw ti'n ko si. Kawlpaw Kawlpaw

A rei ngawlin a vei 4 nak khen timi thotho Epa'n dong leleu si.

- Epa tu le tu me thudongnak na dong heh theithiam leh ngawla sing. Metawh Kawlpaw a si lam tu le tu na rel ong sing lang. Epa na theithiam ngawl maw? na beng ngong si maw? ti'n auh thah in rel sing.

Epa mai ah lungsenak mitmai ka mu ta thinnuam ngawl sing. Epa khen dapdeen in khaan sungah lut atsia a suak leh phang a kut sungah Dairy laibu pakhat keng si. Epa'n a kut sunga laibu kheh keimah pe atsia mun dang leng phang keimah siar tiar si. Epa laibu keu in kasiar phang Epa kut ngan thaw tibang hen ngan si.

Tuni tsapa kum 3 a kim ongla ta tsapa thaw papar dum ah hawh si ung. Papar dum sungah vano pakhat kheh tohkeng vumah tsawlom si. Ka tsapa in keimah thudong si.

- Epa meh no thaw hei ha ti'n vei 23 tian keimah dong si. Deihnung ka tsapa a theiot nak lung kheh ka lungkim ngai in a dong natsaang " tsapa me kheh vano ti in ko si "  ti'n rel sing. Tsimi bang tu le tu ka rel heh sualnak zei malam sangah it lelei sing.

Me lai ka siar tselh phang heimah awn thei ngawl in ngang lo in om sing.Ka naupang lai'n ka thei ot nak  pakhat bek vei 23 rori rel nak vum ah sual zei ngawl keimah a it dohdoh tu Epa heh a teer (kum tam) zawh ah a thei ot nak vei 4 tian poh khen ka thin a tual thei ngawl.

Ka mit pin ka mittii teer atsia…… dampi in Epa khen pom pek sing……

# Myanmar Light sunga ka translate leh nak si.

Har ngawl si, Bek kul si

1. Tuma lai in Khaw pakhat ah dangval pa pakhat om si. Naper a nei ngawl ta a khaw sunga Company pakhat ah naper dong tu in hawh si. Naper dong tu in Company reen sungah lut atsia lampi kianga midang te vawr nak borh khul in borh bawm sungah thun si. Tumah in ka mu ol ngawl a ti nak sipelh borh khul in borh bawm sungah a thun lam kheh Company Manager pa in mu kha ngeltel si. Company ah naper dong tu in Manager pa zungkhaan sungah lut si. Manager pa in a tsan nei dan a mu ngah ongla ta thu tampi dong ngawlin naper pe zep nom si. Midang te lungkimnak ngah thei nak tuh har ngawl si. Tumah mu ngawl sikhen a nun dan mawi tu bek si a thupi.

2. Innsang pakhat ah nitin phutsiar, tsate vumah thintsom thei, tsate thinraw in hau mang Nu pakhat om si. Ni ni khat ni ah a tsapa in," Enu tuni na mawi dan" ti si. Ni dangah a za awng kel ngawl nak a za ta na tsapa nenah,"Heita maw" ti'n dong si. "Enu tuni na thintsom ngawl ta si", ti'n a tsapa in rel si. Mawi tu heh har ngawl si. Thintsom, thinraw tu ngawl bek si a kul.

3. Khaw pakhat ah dawr pakhat om si. Tsimi dawr heh kontik lai sikhen tselh ngawlin meivar reng veng dawr si. Khawsung patang pakhat pa'n dawr neitu pa nenah,"A dawr vang meivar rengreng sinom, kawti bang michuang ha na mang" ti'n dong si. Tsimi phang dawr neitu pa in,"ka dawr ah ka var nak michuang te khen tu le tu kang deve poh si khaw. Pakhat a kang le khaw a kang ka thei tangin a ther pakhat thaw theng leh vut nom ta pasi tibang in ka dawr a var rengreng thei nak" ti si. nitin kei ruatnak a thiang reng thei nak tuh har ngawl si. Kei ruatnak a pha ngawl a lun te theng tu bek si a kul.

4. Sui zeitu rualpi pa 5 te nelrawn(phairawn) vumah harsa ngai in hawh dang si. Rualpi pa 5 sungpin pakhat pa heh tsawl ngawlin ni seuseu a hawh tseih lam a rualpi ten a mu phang," Keini zong kei tsawl ze, kei thi dawn si ongla. Nangmah zong tsawl ngawl na bang ni seuseu?" ti in dong dang si. Tsimi phang,"ka phur nak thilri heh nangmahni tah a dawmsawn ta si" ti si. Ang reng thei tuheh har ngawl si. Kei hampumnak le kei nei ot nak thinlung dawm tu bek si a kul.
 
Copy_letleh nak si.